به گزارش خبر تبریز به نقل از خبرگزاری فارس از تبریز، هر چند که بحث نذر و نذورات مردمی در ماه محرم و صفر به اوج خود می‌رسد ولی اگر فرهنگ نذر کنیم، می‌توان در طول سال شاهد تغییرات اجتماعی و فرهنگی در همه ابعاد زندگی شهروندان باشیم، چرا که تغییر شکل در نذورات و حرکت آنها به سمت فرهنگی شدن به ارتقاء سطح جامعه مدنی و افزایش میزان فعالیت‌های فرهنگی در جامعه کمک می‌کند.
پویش «نذر فرهنگی » مدتی است که در شهرهای مختلف توسط فعالان فرهنگی و اجتماعی در فضای مجازی و اجتماعات فعالان مدنی تشکیل شده و افرادی که عضو این پویش فرهنگی و اجتماعی هستند، سعی دارند عموم شهروندان را در کارهای عام‌المنفعه مشارکت داده و آنها را به سمت و سوی فعالیت در امور و کارهایی که جنبه مهارتی و کاربردی دارند، دعوت کنند.
لیلا حیدری عضو پویش«نذر فرهنگی» در تبریز در گفت‌وگو با فارس در مورد این پویش مردمی می‌گوید: از طریق جلسه ماهانه‌ای که در منزل یکی از دوستان برگزار می‌شود در جریان این پویش فرهنگی قرار گرفته و عضو شده‌ام، در این مجموعه سعی افراد برآناست تا بتوانند آحاد جامعه مخصوصا بانوان را با نذورات فرهنگی آشنا کنند.
نذر فرهنگی مشارکتی معنادار و آگاهانه
او با اشاره به یک باور عمومی در بین مردم ادامه داد: عموم مردم فکر می‌کنند اگر به غیر از خوردن و آشامیدن نذر دیگری داشته باشند مورد قبول نیست در حالی که مشاهده می‌شود بسیاری از نذورات در ایام خاصی مورد اسراف قرار گرفته و دورریز می‌شود. اگر نذر فرهنگی در جامعه افزایش یابد و هر فرد کار و مسوولیتی که بر عهده دارد به خوبی انجام دهد موفق‌تر خواهد بود.
حیدری که در این پویش مردمی در حوزه آشنایی دختران جوان با مهارت‌های ارتباط با همسر و شروع زندگی مشترک فعالیت می‌کند، اظهارداشت: پویش «نذر فرهنگی» بخش‌های مختلف دارد و افراد با توجه به رشته تخصصی خود می‌توانند فعالیت کنند، از آن جایی که من در حوزه مشاوره و روان‌شناسی فعال هستم با برگزاری کلاس‌های تربیتی و مشاوره بدون دریافت هیچ هزینه‌ای به این کار می‌پردازم.
نذر فرهنگی مشارکتی معنادار، آگاهانه و طرحی نو برای زندگی است، تلاش ما ترویج سنت حسنه نذری دادن برای یک محصول فرهنگی مثل کتاب است.
نذر فرهنگی ضرورت جامعه امروز
محبوبه موسوی، جامعه شناس فرهنگی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد ابعاد و چگونگی گسترش نذر فرهنگی گفت: بهتر است شهروندان در کارهایی که خیر عمومی در آن است در گسترش پدیده نذر فرهنگی تلاش کرده و نذورات خود را براساس مقتضیات زمانی انجام دهند.
وی با تاکید بر این که لزومی ندارد بحث نذورات همیشه در خوردن و آشامیدن خلاصه شود ادامه داد: ضرورت جامعه نذر فرهنگی است به عنوان مثال در جامعه کنونی که سن ازدواج دختران و پسران افزایش یافته است چه نذری بهتر از این می‌تواند، باشد که روند ازدواج جوانان را سهل و آسان کرد. هزینه‌های ازدواج را کاهش داد تا آنها بتوانند با استرس و اضطراب کمتری زندگی مشترک خود را آغاز کنند.
جامعه شناس فرهنگی معتقد است: هر کدام از شهروندان در هر جایگاهی که هستند، می‌توانند در این کار مشارکت کنند، به عنوان مثال یک دانشجو که برای دانش‌آموزان کلاس تقویتی برگزار می‌کند، یک طلبه که برای بچه‌های مناطق محروم کتاب هدیه داده و برای آنها کتاب می‌خواند، یک فرد خیر که داروی یک بیمار را تهیه می‌کند، یک پیرایشگر مردانه که موی افراد نیازمند و بی‌بضاعت را اصلاح می‌کند، یک فرد با خرید کالای فرهنگی و توزیع آن در بین کودکان و نوجوانان، انجام کار گروهی و مشارکت اجتماعی باعث اعتماد به نفس و تقویت روحیه مشارکت جویی در بین عموم مردم شده و به افزایش عزت نفس افراد کمک می‌کنند همه به نوعی در انجام کار خیر فرهنگی و اجتماعی مشارکت دارند.
موسوی با اشاره به اینکه گسترش نذر فرهنگی در جامعه مسوولیت‌پذیری افراد را افزایش می‌دهد، خاطرنشان کرد: وقتی نذر فرهنگی در جامعه گسترش یابد افراد نسبت به همدیگر بی‌تفاوت نبوده و روحیه مشارکت جویی و دگرخواهی افراد تقویت می‌شود، چرا که مهارت و تخصص علمی و فرهنگی افراد محور این طرح قرار می‌گیرد و هر فرد براساس کار و تخصصی که از دستش برمی‌آید، می‌تواند مفید و موثر واقع شود.
نذر فرهنگی نذر وقت و تخصص است
جامعه‌شناس فرهنگی با اشاره به گسترش آسیب‌های اجتماعی در جامعه تصریح کرد: در حال حاضر با گسترش آسیب‌های اجتماعی در جامعه و بروز ناهنجاری‌ها مطمئنا نقش مشاوران و پژوهشگران آسیب‌های اجتماعی پررنگ‌تر می‌شود، آنها می‌توانند با آسیب‌شناسی و ارائه راه‌حل‌های مناسب افراد درگیر شده با موضوع را تا حد امکان راهنمایی کرده و از سرگردانی نجات دهند.
بسیاری از مشکلات توسط خود مردم قابل حل و فصل است به شرط اینکه مردم در امور مشارکت کنند، چرا که نذر فرهنگی نذر وقت و تخصص است، یعنی در نذر فرهنگی مهارت‌ها حرف می‌زنند.
علی احمدی، استاد دانشگاه نیز در مورد کارکردهای نذر فرهنگی در جامعه می‌گوید: کارکردهای نذر فرهنگی را می‌توان در ابعاد مختلف تشریح کرد و بهتر است یک موسسه در شهرهای مختلف تاسیس شود تا افراد برای ارائه تخصص و مهارت خود به آن مراجعه کرده و خدمات فرهنگی و اجتماعی دریافت کرده و یا اینکه مهارت خود را عرضه کنند.
وی ادامه داد: ممکن است عبارت نذر فرهنگی در تعابیر شهروندان متفاوت باشد، برخی از آنان عبارت کار خیر، کار داوطلبانه غیرمالی یا نذر فرهنگی را به کار می‌برند که همه آنها به یک معنا و مفهوم است و می‌توان گفت، نوعی کار داوطلبانه محسوب می‌شود و اگر یک موسسه‌ای ایجاد شود، این موسسه می‌تواند تلاش کند تا زمینه انجام این اقدامات در شهرها گسترش دهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به حضور متخصصان پزشکی در طرح نذر فرهنگی گفت: حتی پزشکان و متخصصان نیز می‌توانند در نذر فرهنگی و پزشکی شرکت کرده و با راه‌اندازی اکیپ‌های سیار و ثابت پزشکی به ویزیت بیماران بپردازند یا در ارائه مشاوره‌های پزشکی به بیماران در این طرح شرکت کنند.
احمدی با ذکر مثال‌هایی در مورد انواع نذر فرهنگ یادآور شد: یکی از نمودها و مصداق‌های نذر فرهنگی جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی در ایام ماه محرم و صفر است، جوانانی که به عناوین مختلف به پاکبانان سطح شهر کمک کرده و زباله‌های سطح شهر را جمع‌آوری می‌کنند، یکی از بهترین اقدامات برای فرهنگ‌سازی در شهرها به حساب می‌آید.
وی با اشاره به اینکه خلاءهای زیادی در این راستا در کشور وجود دارد، ادامه داد: خلاء نذر فرهنگی به شدت در جامعه احساس می‌شود و باید افرادی که در حوزه فرهنگ کار می‌کنند، آن قدر در این زمینه اقدامات و تبلیغات فرهنگی انجام دهند تا این موضوع در میان مردم به یک فرهنگ تبدیل شود.
احمدی با اشاره به تولید زباله‌های پلاستیکی ادامه داد: با توجه به اعتقادات دینی و مذهبی عموم مردم در ایام خاصی از سال موضوعی که مطرح می‌شود، بحث تولید زباله‌های یک‌بار مصرف پلاستیکی است که در شهرها به وفور دیده می‌شود و افراد زیادی در امر پاکسازی شهر پیشقدم می‌شوند تا این فرهنگ را جاسازی کنند.
وی یکی دیگر از مصادیق نذر فرهنگی را همکاری و مشارکت در امر صرفه‌جویی آب ذکر کرد و گفت: چقدر خوب است اکثر افرادی که در زمینه نذر فرهنگی فعالیت می‌کنند، در راستای انجام فعالیت‌های تبلیغی به عوارض مصرف آب پرداخته و با یاد دادن یک سری اصول و اقداماتی مردم را به کاهش مصرف آب دعوت کرده و الگوی مصرف را در بین خانواده‌ها اصلاح کنند.
استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: شاخص‌ها و معیارهای نذر فرهنگی می‌تواند در حوزه خانواده، فرهنگ و ادب در بخش‌های مختلف باز تعریف شود.
رسانه‌ها تریبون عمومی برای نذر فرهنگ
احمدی با اشاره به نقش رسانه‌ها در گسترش و توسعه نذر فرهنگی در جامعه بیان داشت: رسانه‌ها به عنوان یک تریبون عمومی باید در بسط دادن نذر فرهنگی تلاش کنند، آن‌قدر در این زمینه برنامه تولید کرده و پخش کنند تا عموم مردم با استفاده از کارگاه‌های آموزشی با موضوع نذر فرهنگی آشنا شوند.
احمدی وجود موسسات ، NGO و سمن‌ها را برای این کار ضروری دانست و افزود: ایجاد موسسات مردمی مخصوصا در جهت تسهیل کارها و اقدامات اقشار کم درآمد در جامعه می‌تواند حس امیدواری را در وجود آنها گسترش داده و مشارکت مردمی را در حد توان افراد در جامعه افزایش دهد.
گسترش فرهنگ کتابخوانی مصداق بارز نذر فرهنگی
این استاد دانشگاه یکی دیگر از مصداق‌های بارز نذر فرهنگی را نذر کتاب و کتابخوانی در جامعه ذکر کرد و افزود: بسیاری از فعالان حوزه کتاب و کتابخوانی می‌توانند با طرح‌های مختلف مثلا خرید کتاب و اهدای آنها، طرح کتاب‌گردانی، طرح مبادله کتاب و امانت دادن آن، توزیع کتاب در مناطق محروم، تهیه و انتشار کتاب‌های صوتی و …. در زمینه نذر کتاب فعال بوده و اقدامات بسیار خوبی در این زمینه انجام دهند.
مزیت‌های مثبت گسترش نذر فرهنگی باعث می‌شود بسیاری از بداخلاقی‌ها، پرخاشگری و عصبانیت‌ها در جامعه فروکش کرده و عموم شهروندان با استدلال و منطق با هم صحبت کنند و ارتباطات در جامعه گسترش پیدا کرده و افراد از مهارت‌ها و تخصص همدیگر بهره‌مند شوند.
استاد دانشگاه معتقد است: حتی یک خانم خانه‌دار یا یک دانش‌آموز نیز می‌تواند در بحث نذر فرهنگی مشارکت کند، چرا که نذر فرهنگی یک کار بسیار ساده، کم هزینه، قابل دسترس و فراگیر است و به سرمایه کلان نیاز ندارد و بر خلاف اعتقاد بسیاری از مردم نذر فرهنگی بدون سرمایه امکان‌پذیر است و فقط زمان و مهارت ارتباط برقرار کردن با دیگران را لازم دارد.
احمدی با ذکر مثال‌هایی در این زمینه افزود: حتی یک فرد می‌تواند کتاب‌های موجود در کتابخانه منزلش را به دیگران امانت دهد یا با اجرای کتابخوانی گروهی در طرح نذر فرهنگی مشارکت کند.
بسیاری از افراد معمولی دارای کتابخانه بسیار غنی هستند، آنها می‌توانند با امانت دادن این کتاب‌ها در این امر سهیم باشند و با برگزاری ماهانه یک جلسه کتابخوانی گروهی به سهم خود در اجرای طرح نذر فرهنگی مشارکت کنند.
نذر فرهنگی مصداق سرمایه اجتماعی است و بر این اساس یک امر داوطلبانه اجتماعی محسوب می‌شود که دارای یک هدف والای انسانی بوده و جایگاه ویژه‌ای دارد و رابطه دو طرفه‌ای بین نذر فرهنگی و سرمایه انسانی و مشارکت اجتماعی وجود دارد.
نذر کردن یک امر پسندیده برای برآورده شدن خواسته‌ها و نیات درونی انسان‌هاست که انسان‌ها علاقه زیادی برای ادای دین و نذر خود دارند و در شرایط کنونی جامعه کارشناسان توصیه می‌کنند، بهتر است نذرهایی در جامعه گسترش پیدا کند که به ارتقاء سطح آگاهی سواد در جامعه منجر شده و سطح فرهنگ جامعه را ارتقاء داده و در حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی جامعه کارآمد بوده و مفید واقع شده و زمینه‌های گوناگون ادای نذر با شرایط امروز جامعه منطبق باشد. مثلا ترویج کتابخوانی، کمک به ازدواج جوانان، کمک به تامین معاش یک خانواده، کمک به هزینه‌های تحصیلی دانش‌آموزان یا دانشجویان نیازمند، حمایت از مولفان برای انتشار کتاب‌های مفید و خوب، حمایت از پژوهشگران برای انجام کارهای تحقیقاتی از مواردی است که می‌تواند از مصداق‌های بارز نذر فرهنگی در جامعه باشد.
گزارش از معصومه درخشان
Thursday, 26 December , 2024