روشی که برای بزرگسالان کتاب می‌نویسیم را برای کودک و نوجوان پیاده نکنیم
در کتاب کودکان، سادگی را با مزاح اشتباه نگیریم!
دیده‌اید وقتی برای بچه‌ها داستان می‌خوانید با چه ذوق و شوقی به آن گوش می‌دهند و همه‌چیز برایشان سوال می‌شود و خودشان را به جریان داستان می‌سپارند هی شخصیت‌‌ها را وارسی می‌کنند تا بالاخره همه‌چیز را کشف کنند و بفهمند که هر چیزی از کجا آمده! می‌خواهد به کجا برود یا چرا به این مسیر آمده است!

کودکان و نوجوانان ، کتاب‌ خوانی ، کتاب‌ کودکان ، قصه‌ خوانی ،
کتاب‌خوانی دنیایی است که دریچه‌ای متفاوت و آرمانی را برای کودکان و نوجوانان باز می‌کند، دریچه‌ای که در داستان از آن نام می‌بریم بچه‌ها در دنیای زیسته واقعی و حقیقی خودشان تجربه نکرده‌ند. آنها در این خواندن و تجریه کردن قصه‌ها و داستان‌ها و شعرها تجربه‌هایی به دست می‌آورند که در آینده برایشان خوشایند است.

تمرکز کردن و اندیشیدن با قصه‌خوانی

«مرتضی خسرونژاد» از پژوهشگران حوزه ادبیات کودکان و نوجوانان درباره اینکه اگر کودکان با ادبیات و شعر خو بگیرند تا چه اندازه برایشان لذت‌بخش است گفته، «اگر کودکان با ادبیات خو بگیرند و لحظه‌هایی همراه با آرامش و لذت را با خوانش کتاب تجربه کنند، برای گذر از مسیر تمرکززدایی و داشتن تجربه‌های فلسفی بیش‌ترین فرصت را به دست می‌آورند. بالاخره با این کار می‌توان چگونه اندیشیدن و قدرت تخیل کودکان را فعال کرد.»

موضوعات مهم برای انتشار کتاب
تمام اینها می‌تواند زمینه‌ای برای کتاب خواندن کودکان و نوجوانان باشد اما اصل موضوع که خیلی مهم است پارامترهایی همچون جلد کتاب، طرح جلد، تصویرسازی‌های کتاب، مرتبط بودن محتوا با متن و اصلی که باید رعایت شود محتوا به سن کودکان و نوجوانان بخورد. خصوصا اگر قرار است از ادبیات کهن ایران برای آنان بگوییم.

قصه‌های کهن را چه رده سنی می‌پسندد؟
خیلی از منتقدان روی این موضوع اشاره دارند که ادبیات کهن برای بچه‌های ۶، ۷ و ۸ سال بسیار جذاب است و دوست دارند که در قالب قصه‌های قومی و افسانه‌های پریان برای آنان روایت شود.

مثلا اگر قرار است شاهنامه را برای کودکان بازنمایی و داستان آن را تعریف کنیم، باید اول خلاصه‌ای از رخدادهای قصه را برایشان بیان کرد تا دستشان بیاید موضوع چیست و بعد با نثر ساده و روان همراه با تصاویر همخوانی با متن برایشان موضوعات و مضامین را جزئی‌تر عنوان کرد.
برای کودکان و نوجوانان می‌طلبد شرح قصه با روایت‌ها ساده بیان شود و از توضیحات طولانی که ذهن را از تمرکز دور می‌کند، خودداری شود

روایتگری مادربزرگانه
از بهترین روش‌های روایت داستان برای کودکان، روش پدربزرگ و مادربزرگ‌هایی است که زمان قدیم برای بچه‌ها قصه و داستان تعریف می‌کردند؛ هم جذابیت داشت و هم برای کودکان قابل فهم بود این نوع روایت‌ها در کتاب‌های قصه از داستان‌های کهن می‌تواند به خوبی گیرا باشد و بچه‌ها را ترغیب به خواندن کتاب کند.

البته کمیک‌ها یکی دیگر از روش‌هایی است که برای روایت‌گری قصه‌های کهن قابل دفاع و عرضه است چون نوشته در کنار تصویرسازی (داستان‌های مصور) مخاطب را جذب می‌کند و فانتزی خوبی از داستان را برای کودکان و نوجوانان رقم می‌زند.

حالا در مورد شعر چطور؟
این موضوعات در زمینه شعر هم قابل صدق است شعر پروایی بیشتری نسبت به داستان و قصه دارد و می‌طلبد با ذهنی خلاق آن را برای کودکان و نوجوانان تفسیر کرد. خصوصا اشعاری که برای نوجوانان سنگین و غیرقابل فهم است. معمولا اشعار شاعرانی مثل فردوسی، بیدل دهلوی و صائب که از کلمات و استعاره‌های دشوار استفاده شده است باید حتما با توضیحی ساده و روان همراه باشد که فهم شعری را برای مخاطبش را به همراه داشته باشد.

ساده و روان بودن یا مزاح و سخیف
در برخی از کتاب‌ها مثل غزلیات خواندنی از صائب تبریزی می‌بینیم که سادگی و روان بودن متن را با شوخی و مزاح سخیف اشتباه گرفته‌اند، سادگی در متن بسیار متفاوت است تا بخواهیم موضوعی را در قالب ساده‌سازی بیان کنیم. برای کودکان و نوجوانان می‌طلبد شرح قصه با روایت‌های ساده بیان شود و از توضیحات طولانی که ذهن را از تمرکز دور می‌کند، خودداری شود.
تبیان:نویسنده : مریم علی بابایی