ناگفته‌هایی از امام جمعه شهید تبریز؛ از رفتن به جلسه با تاکسی و نوع برخورد با نامه‌ و تلفن‌های مردم
یواش یواش بیرون آمده بود تا آنها بیدار نشوند. خودش تاکسی گرفته بود و می‌خواست به آن اداره برود. کارکنان هراسان بیدار شده و دنبالش رفته بودند. راننده تاکسی در حالی که دستش را به سینه خود می‌زد گفته بود نگران نباشید در تبریز همه محافظ حاج آقا هستند.
خبرتبریزبه نقل از فارس- معصومه درخشان: ما تبریزی ها علاقه و ارتباط معنوی و روحانی خاصی با حاج آقای آل هاشم به عنوان امام جمعه شهرمان داشتیم.
بی واسطه و رودررو در مراسم های مختلف در سطح شهر می توانستیم مشکلات خودمان را مطرح کنیم و ایشان هم با صبوری پذیرایمان بودند.
برخی از ما کمتر و تعدادی دیگر هم بیشتر با ایشان در رفت و آمد بوده و ارتباط داشتند.
سرهنگ دوم سعید ارضی مسوول روابط عمومی و تبلیغات لشگر ۲۱ حمزه از جمله افرادی بود که ۳۱سال با حاج آقای آل هاشم همنشین بود.
۳۱ سال از ساعت سه بعد از ظهر تا ۱۰ شب در محضر ایشان بوده است و خرده روایت های جالبی را از این همنشینی در سینه خود به یادگار ثبت کرده است.
در بخش اول این گزارش در مورد خاطرات سرهنگ دوم سعید ارضی با حاج آقا آل هاشم در مورد حضور ایشان در عقیدتی، سیاسی ارتش منتشر کردیم و امروز بخش دوم خاطرات در مدت حضور ایشان به عنوان امام جمعه تبریز تقدیم می شود.
شایعه امام جمعه شدن در تبریز
در محله خطیب تبریز سکونت داشت یک روز به من زنگ زد تا به خانه ایشان بروم و در کارهایی که انجام می داد کمک حالش باشم.
در لابه لای صحبت ها پرسید در شهر چه خبر؟ گفتم در تبریز شایعه شده که شما امام جمعه تبریز می شوید.
گفت اینها شایعه است خیلی توجه نکن. من کجا امام جمعه تبریز کجا.
خودمانی گفتم حاج آقا اگر واقعا امام جمعه شدید چکار می کنید؟
کمی با حالت ناراحتی و عصبانی گفت بابا بگذارید من به کارم برسم. من از این کارها خسته شدم. توانایی جسمی من اجازه نمی دهد. آقایان خیلی بزرگ و شایسته ای در تبریز وجود دارد که می توانند امام جمعه شوند.
بعدها حاج آقا تعریف کرد” موقعی که حاج آقای شبستری از امامت جمعه به خاطر وضع جسمی می خواست کناره گیری کند از بیت مقام معظم رهبری خواستند بروم بیت. آنجا از من در رابطه با جایگزین سووال شد.
من هم چند نفر را معرفی کردم.
مدتی از این ماجرا گذشت در ستاد نیروی زمینی در مراسم بودم از بیت رهبری تماس گرفته و گفتند فلان روز بیا بیت رهبری تا با هم صحبت کنیم. منم از چیزی خبر نداشتم.
رفتم بیت رهبری گفتند خودت را آماده کن که برای تبریز به عنوان امام جمعه معرفی می شوی.
پرسیدم این حرف و انتخاب چه کسی است؟ گفتند حضرت آقا. وقتی این حرف را شنیدم با جان و دل قبول کردم و به تبریز آمدم.
وقتی به تبریز آمد یکی از اولین اقداماتی که انجام داد دستور داده بود نرده های مصلی را بردارند. آن روز به من گفت ” ارضی به خدا توکل نرده ها را هم گفتم برداشتند ان شاء الله که مشکلی پیش نمی آید.”
خجالت می کشم بنرها را جمع کنید
برای استقبال از ایشان در مسجد حاج جعفر دایی جلسه برگزارشد. حاج آقای موسوی و تعدادی از اهالی بازار آمدند که برای استقبال از حاج آقا چکار می کنید. صحبت ها و تصمیم گیری شد.دوستان تعدادی عکس و بنر طراحی کردند و همه خودجوش برای استقبال به فرودگاه رفته بودند. اتفاقا خرداد ماه بود. مردم بنرهای خوشامدگویی در شهر نصب کرده بودند.
دو سه روز بعد از آمدن به تبریز بود به من زنگ زد و گفت ” من خجالت می کشم این بنرها را جمع کنید”. اصلا از این نوع تشریفات خوشش نمی آمد. اگر جایی می رفت که می خواستند پیش پایش گوسفندی قربانی کنند قبول نمی کرد و می گفت اصلا نمی آیم. گفت اعلام کنید می آئیم ولی زمان نگوئید بگذارید همه چیز ساده برگزار شود.
حس روانشناسی عجیبی داشت
برای افرادی که کار و مسوولیت خود را درست انجام می دهند احترام و ارزش زیادی قائل بود. یکی از ویژگی های بارز او داشتن روانشناسی عجیب بود.
اگر فردی حرف دروغی می گفت بلافاصله متوجه می شد. چند بار پیش آمده بود افرادی به بیت آمده و مطلبی را می گفتند حاج آقا بعد از شنیدن صحبت های فرد می گفت تمام حرف های این فرد دروغ بود.
نامه‌های مردم را با حوصله می‌خواند
نکته مهم اینکه حاج آقا هر شب بعد از ساعت ۱۰ شب به خانه می رفت.
تا ساعت ۹ و ۱۰ شب تمام نامه های مردم را خودش باز می کرد و می خواند و جواب می نوشت.
آخر وقت خیلی خسته و کوفته به خانه می‌رفت. از همان غذایی که به سربازان ببت می دادند از همان غذا می خورد.

در بیت فشار کاری خیلی زیاد بود یک تعدادی هم مراعات حالش را نمی کردند و اعصابش را به هم می ریختند.
یک روز گفتم حاجی شما الان وضعیت جسمی ضعیفی دارید باید غذای مقوی تری بخورید. داشتن دیابت و فشار خون شما را اذیت می کند. ولی باز هم می گفت هر غذایی که به سربازان می دهید من هم همان را می‌خورم.
ساعت ۴ صبح زنگ زد
پنجشنبه شب بود ساعت ۹شب حاج آقا را به منزل بردم. همسرش حاج خانم در منزل نبود. به داخل خانه رفتم.حاج آقا هم خطبه های نماز جمعه فردا را مرور می کرد و هم نامه های مردم را می خواند و جواب می نوشت.
من بعد از مدتی از حاج آقا خداحافظی کرده و به منزل خودم رفتم.
ساعت چهار صبح بود تلفنم زنگ زد. حاج آقا پشت خط بود. گفتم حاج آقا چیزی شده؟ اتفاقی افتاده؟ خدای نکرده مریض نشدین؟
پرسید ساعت چنده؟ گفتم چهار صبح.
پرسید من شام خوردم؟ گفتم حاجی شام شما را همان جا روی زمین کنار نامه ها گذاشتم.
بعد متوجه شدم حاج آقا همان جا که نامه ها را می خواند از شدت خستگی خوابش گرفته و هنگام اذان بیدار شده و متوجه حال خودش نیست. او واقعا مظلوم بود.
به وظیفه‌ام عمل می‌کنم
در دیدار مردمی هم کارگر ساده می آمد حرفش را می زد و هم مدیر کل ارشد استان از مشکلات حرف می زد. گاهی وقت ها با اینکه وظیفه او هم نبود ولی برای اینکه مشکل استان حل شود به تهران زنگ می زد و مشکلات استان را مطرح می کرد.
گاهی اوقات در اداره ها به جواب نامه هایش ترتیب اثر نمی دادند. وقتی جلسه خصوصی داشتیم می گفتم حاجی انقدر به این طرف و آن طرف نامه نوشته و امضاء می کنید و آنها هم توجه نمی کنند امضای شما از اعتبار و اثر می افتد ولی در جواب می گفت من به وظیفه خودم عمل می کنم. فردی که به امیدی به این خانه می آید ببیند که من وظیفه خودم را انجام داده و تلاش کردم.
زنگ بزنید ببینید مردم چکار دارند
خیلی وقت ها که در جلسه بود تلفن همراهش زنگ می زد بعد از جلسه به ما می گفت این شماره ها را زنگ بزنید ببینید مردم چکار دارند که تماس گرفته اند.
علاوه بر اهمیت دادن به تماس های تلفنی مردم برای مراسم ختم و تعزیه مردم وقت می گذاشت. از کوچک و بزرگ هر کس به در خانه می آمد تا دم در بدرقه می کرد.
مراعات حال کارکنان
حاج آقا معمولا بعد از اذان صبح به بیت تشریف می‌آورد آن هم بی سروصدا.
تا اگر کسی درحال استراحت بود مزاحمت ایجاد نشود. چون خدمت معمولا از ساعت ۷ صبح شروع می شد صبح بیشتر هم آقا رضا شهرنیا از همه زودتر خدمت حاج آقا می رسید.
مردم تبریز محافظ حاج آقا هستند
یک روز در یکی از ادارات قرار بود صبحانه کاری برگزار شود. حاج آقا بعد از نماز صبح به بیت آمده و دیده بود کارکنان بعد از نمازصبح خوابیده‌اند.
یواش یواش بیرون آمده بود تا آنها بیدار نشوند. خودش تاکسی گرفته بود و می‌خواست به آن اداره برود. کارکنان هراسان بیدار شده و دنبالش رفته بودند. راننده تاکسی در حالی که دستش را به سینه خود می‌زد گفته بود نگران نباشید در تبریز همه محافظ حاج آقا هستند.
چهره بین المللی بود
به ندرت پیش می آمد که در بیت برنامه ای برگزار نشود. هر فردی به تبریز می آمد حتما با ایشان دیدار می کرد.او چهره ای بین المللی بود.
در سطح شهر هر کجا مراسم می رفت هر ساعتی از شب که تمام می شد بدون استثنا به بیت بر می گشت و می گفت مردم آمده و منتظر هستند. من در بیت به تنهایی نشسته و منتظرش می شدم. زودتر از ساعت ۹شب به خانه نمی رفت.موقع رفتن هم نامه های مردم را جمع می کرد و به خانه می برد تا بخواند.
آخرین دیدار
در دهه کرامت در هیات شام غازان ( شنبه غازان) برای میلاد امام رضا علیه السلام برنامه داشتند.
ساعت ۹ شب خواستند هیات بروند.آن شب به من گفت “ما می رویم هیأت شما دیگر برو منتظرمن نباش”
من همیشه ایشان را تا خانه همراهی می کردم بعد می رفتم خانه خودم.
شاید باور نکنید به خدا قسم با لحن خیلی خاص و غریبانه ای این حرف را زد.” دیگر منتظر من نباش اگر خواستی برو”.
با وجودی که به من گفت برو و منتظر نباش ولی من به تنهایی در بیت نشسته و ساعت ها به نوع گفتن این جمله فکر کردم.

صبح فردا هم قرار بود برای افتتاح سد قیز قلعه سی به خداآفرین بروند.
برای رفتن به خداآفرین برای افتتاح سد با چند نفر مشورت کرد و مصلحت ندیدند برای افتتاح سد برود و تصمیم قطعی گرفتند که نرود.
آن شب آقای دکتر رحمتی استاندار زنگ زد. حاج آقا تلفن را روی بلندگو گذاشت. آقای استاندار گفت” حاج آقا شنیده ام مثل اینکه برای استقبال از رئیس جمهوری و افتتاح سد نمی آئید؟ “حاج آقا هم گفت: زانوهایم درد می کند توان سوار شدن به هلی کوپتر را ندارم اگر اجازه دهید در فرودگاه به استقبال آقای رئیس جمهور بیایم. مرا معاف کنید”.
استاندار گفت: حاج آقا من با آقای رئیسی دوست هستم اگر شما فردا نیائید ممکن است ایشان فکر کنند ما با همدیگر اختلاف داریم. از من رنجیده خاطر می شوند لطفا تشریف بیاورید.” حاج آقا هم گفت ” اجازه دهید در منزل هم استخاره کنم”.
صبح فردا من رفتم پادگان از آنجا به بیت زنگ زدم و گفتم از حاج آقا چه خبر؟ گفتند حاج آقا رفته خداآفرین برای افتتاح سد قیزقلعه سی.
منتظر اخبار ساعت دو شدم. در اخبار صحنه های نشستن حاج آقای رئیسی و آل هاشم را در هلی کوپتر دیدم که خیلی غمگین نشسته بودند. می گفتم آیا کسی حرفی به اینها زده که این طور چهره شان غمگین است.
اصلا حرف دیشب که با حال خاصی گفت منتظر من نباش اگر خواستی برو و هم این چهره غمگین حال مرا گرفت.
ساعت دو و نیم تلفنم زنگ زد دوستم پشت خط بود پرسید حاج آقا هم در آن هلی کوپتر بود؟ گفتم کدام هلی کوپتر. مگه چیزی شده؟ گفت یکی از هلی کوپترهایی که رئیس جمهور و هیات همراه را به خداآفرین آورده سقوط کرده.
من با عجله به بیت رفتم. پرسیدم چه خبر شده همه به من زنگ می زدند. من زود به خود حاج آقا زنگ زدم ولی جواب نداد.پیام فرستادم ولی جوابی نیامد.
یک اکیپ هم از پاسداران بیت به خداآفرین رفته بودند که اگر کار تیم رییس جمهور طول کشید حاج آقا را بیاورند تبریز.
حتی بچه‌های اکیپ بعد از افتتاح سد و اقامه نماز ظهر به حاج آقا گفته بودند بیایید زمینی به تبریز برگردیم. حاج آقا گفته بود زشت است با آقای رئیس جمهور با هلی‌کوپتر آمدیم موقع برگشت تنهایش بگذاریم. شما بروید تبریز ما هم می‌آئیم.
یک اکیپ هم به پالایشگاه رفته بود تا بعد از تمام شدن مراسم حاج آقا را به بیت بیاورند.
با دوستانی که به پالایشگاه رفته بودند تماس گرفتم آنها هم گفتند بله درسته یکی از هلی کوپترها سقوط کرده و آقای رئیسی و آل هاشم و استاندار در آن هلی کوپتر بودند.
به من گفتند آقای عظمایی با حاج آقا تماس گرفته و صحبت کرده. سریع به آقای عظمایی مدیر کل مس سونگون زنگ زدم ولی گفت من با حاج آقای آل‌هاشم حرف نزدم و یک نفر دیگر با ایشان صحبت کرده است.
یکی از همکاران حفاظت هلی‌کوپتر به خلبان زنگ می‌زند گوشی خلبان نزدیک حاج آقای آل‌هاشم افتاده بود و وقتی دوباره تماس می گیرد او به سختی جواب می دهد و می گوید اتفاقی برای آنها افتاده و کنار هم نیستند و نمی دانند کجا هستند.

من هم آماده شدم به محل حادثه بروم ولی رفت و آمد به بیت خیلی زیاد شد از طرفی هم نگران حال حاج خانم بودیم که الان خبر حادثه را از تلویزیون بشنود خدا نکرده اتفاقی بیافتد.
احساس من این است حاج آقای آل هاشم تا موقع نماز مغرب و عشاء زنده بود. نماز مغرب می خواندم وقتی نمازم تمام شد یک حالت گریه ای به من دست داد که من‌ های‌های گریه کردم. همکاران پرسیدند چه خبری شنیدی؟ گفتم هیچی احساسم این است که حاج آقا تا وقت اذان مغرب زنده بود و حالا شهید شد.
تا صبح موبایل، اینترنت همه دنبال خبر بودیم. شبکه خبر دو ساعت بعد خبر را منتشر کرد. جلسه هیات دولت هم چند ساعت برگزار شد.
شهادت حاج آقای آل‌هاشم برای من و دوستانم خیلی سنگین بود.اصلا فاجعه ای عظیم بود اصلا نمی‌توانستیم تحمل کنیم ولی عظمت حضور مردم در تشییع باشکوه ایشان بر دل‌های زخم خورده ما تسلی بود.
یادگاری‌های من
من هدیه های زیادی از حاج آقای آل هاشم گرفتم. دو روز مانده به سفر خداآفرین و افتتاح سد از سفر مشهد آمده بود. در سفر مشهد یک مهر و تسبیح و یک عطر به من هدیه داد و گفت اینها را یادگاری از من داشته باش.
گاهی اوقات هم افرادی که برای دیدار می آمدند تحفه ای می آوردند مثلا یک ظرف عسل یا هدایای دیگر. همه این نوع هدایا را بین کارکنان بیت تقسیم می کرد.
وقتی برای تفریح نداشت
حاج آقا زمانی که در ارتش بود تفریح خاصی نداشت. زمانی هم که امام جمعه بود وقتی برای تفریح نبود.
چون دیسک کمر داشت دکتر گفته بود هفته ای سه روز باید به استخر برود. هر چقدر اصرار می کردم قبول نمی کرد و می گفت وقتی برای این کارها نیست.
کارهایی که بر زمین ماند
قرار بود بعد از آغاز به کار مجلس خبرگان برای عمل دیسک برود که آن هم با تعطیلات ۱۴ و ۱۵ خرداد همزمان می شد و بعد از آن قرار بود برای سخنرانی در یک مراسمی به نخجوان برود که همه این برنامه ها در زمین ماند.
جشن تولد حاج آقا
یک بار در بیت امام جمعه برای حاج آقا جشن تولد گرفتیم. حاج آقا گفت اینها چه کارهایی است که می کنید.
منم بالام خاصدی/ تکیه کلام خاص
در مورد رفتار با پدر و مادرش هم باید بگویم احترام ویژه ای برای آنها قائل بود و علاقه خاصی داشت.
مادرش همیشه می گفت” منم بالام نفر خاصی است هر کس او را اذیت کند ضررش را می بیند”.
حاج آقا خودش هم تکیه کلام خاصی داشت همیشه می گفت خدا، خدا، خدا خدایا از آبروی من محافظت کن.
محبت می کنم شاید پشیمان شوند
پیش آمده بود که چند نفر پشت سرش بدگویی کرده و به قول خودمانی زیرآب زنی می کردند. یک روز در صحبت های تنهایی خودمانی که داشتیم گفتم حاج آقا چرا به فلان کس که این قدر به شما ضربه زده و بدگویی می کند محبت می کنید؟
حاج آقا علاوه بر کارهایی که من از آن شخص دیده بودم موارد دیگری را هم اضافه کرد و گفت: من به این افراد محبت می کنم شاید از کارهای خود پشیمان شده و به راه بیاییند.
تبلیغاتی در کار نیست
خیلی از افراد وقتی مرا می دیدند می گفتند همه کارهای آقای آل هاشم هم تبلیغاتی است. می گفتم باباچه تبلیغاتی، ایشان در ارتش هم که بودند همه این کارها را انجام می دادند.
نامه را پاره و سی دی را شکست
در بین نامه های مردمی که خودش می خواند یک پاکت نامه را باز کرد دید داخل پاکت یک سی دی و یک نامه وجود دارد. نامه را باز کرد. نوشته بود حاج آقا یکی از مدیران کل استان در مراسم خانوادگی در جشن تولد دخترش رقصیده که فیلم آن به پیوست در سی دی ارائه شده است.
وقتی این نامه را تا آخر خواند. ناراحت شد و خطاب به نویسنده نامه که البته نمی شناخت و آن فرد در نامه خودش را معرفی نکرده بود گفت تو غلط کردی رفتی خانه مردم نان و نمکش را خوردی و از مراسمش فیلم گرفتی و به من فرستادی.
بعد نامه را پاره کرد و گفت این سی دی را بشکن و در سطل زباله بیانداز.
راضی به تبلیغات خبرگان نیستم
برای انتخابات مجلس خبرگان مردم به صورت خودجوش بنرهای تبلیغاتی در شهر نصب کرده بودند وقتی آنها را در خیابان دید گفت اصلا راضی به این کارها نیستم.مردم در مضیقه اند.وضعیت معیشت مردم تعریفی ندارد.
در قلب مردم جا داشت
در اولین جلسه ای که با حضور ائمه جمعه سراسر کشور برگزار شد بعد از اینکه به تبریز آمد پرسیدم حاج آقا چه خبر؟ می دانستم که به ایشان نیش و کنایه می زنند.
گفت حرف و حدیث ها زیاد است با کنایه می گفتند اینها چه کارهایی است که می کنی برو فقط به کارهای امام جمعه بودنت برس. این یعنی هرجا می رفت کارهای خاصی انجام می داد و در دل ها و قلب های مردم جا کرده بود.
آخرین نماز جمعه
هنگام اقامه نماز جمعه، یکی از نمازگزاران لابه لای صحبت های ایشان بلند می شد و چندین بار بی مورد تکبیر می گفت رفتم به این فرد گفتم لطفا آرام باش و نظم نمازجمعه را بر هم نزن.اگر هم مشکلی، مسئله ای داری بیا برویم پیش حاج آقا صحبت کنیم.
در آخرین نماز جمعه حاج آقای آل هاشم بعد از خواندن نماز جمعه نماز عصر را به حاج آقای موسوی ارجاع دادند تا او اقامه کند.
نمازگزاران وقتی دیدند حاج آقای آل هاشم نماز دوم را نخواند و رفت به این فردی که بی مورد تکبیر می گفت دعوا کردند که تو باعث شدی حاج آقا قهر کند و برود.
عصر جمعه این فرد به بیت امام جمعه زنگ زد و من گوشی را روی آیفون زدم.
گفت حاج آقا امروز از من ناراحت شدین که نماز عصر را نخوانده رفتین.
حاج آقا گفت نه من اصلا از شما ناراحت نشدم.
من گفتم حاج آقا کار ضروری داشت می خواست زود برود برای همین رفت.