سواد زندگی؛ تربیت فرزندان / جعفر محمدی – خانواده، یک جامعه است و درست مانند هر جامعه دیگر، نیازمند “قانونگداری” است. اما اغلب خانواده ها هیچ قانون مدونی ندارند و این، باعث می شود کودکان و نوجوانان، بدون هیچ تمرینی وارد جامعه بیرون خانه شوند و به سختی خود را با محیط های قانونگرا، مانند سازمان ها و سطح عمومی جامعه وفق دهند.

وانگهی، وقتی قوانین خانه تعریف نشود، کودک یا نوجوان خود را برای انجام هر کاری محق می داند و سپس، هنگامی که توبیخ می شود، احساس می کند که به او جفا شده است و لذا زمینه ستم پذیری در او ایجاد می شود.

بنابراین، در اولین فرصت، قوانین خانواده خود را با توجه دقیق به این نکات کلیدی، وضع کنید:

۱ – ابتدا اعلام کنید که هفته آینده، اولین جلسه پارلمان خانه برگزار خواهد شد. همه اعضای خانواده – به جز خردسالانی که هنوز حرف نمی زنند – عضو این پارلمان هستند و بزرگ ترین فرد خانواده از نظر سنی، رییس پارلمان.

به اعضای پارلمان بگویید تا روز جلسه، درباره قوانین مد نظرشان فکر کنند. در این فاصله با همسرتان هماهنگی های لازم را انجام دهید چون توافق والدین، سنگ بنای قوانین خانواده است. مثلا درباره این که فرزندتان هفته ای دو بار کلاس ورزشی برود یا یک بار توافق قطعی کنید.

۲ – در روز موعود که همه حاضر هستند و قبل از آن تنشی در خانه نبوده جلسه را برگزار کنید. یک کیک کوچک نیز تهیه کنید تا فرزند/فرزندان با بریدن آن پارلمان خانواده را افتتاح کنند. از این لحظه عکس بگیرید.(هر چه رنگ و لعاب جلسه بیشتر باشد، فرزندان آن را جدی تر خواهند گرفت و دوستش خواهند داشت؛ بنابراین کارهایی مانند تهیه هدایایی کوچک، کمی تزئین فضا و … نیز با سلیقه و صلاحدید شما می تواند انجام شود).

 ۳ – درباره این که ما می خواهیم خانواده ای پیشرو، موفق، شاد، نمونه و متحد باشیم و به همین دلیل به قوانین خودمان نیاز داریم، صحبت کنید.

سپس از همه اعضا بخواهید که درباره اهمیت قانون در خانواده نظرشان را بگویند (هدف از این نظرخواهی این است که فرزندان احساس نکنند قرار است وضعیت جدیدی به آنها تحمیل شود، بنابراین لازم است خودشان درباره لزوم وضع قانون حرف بزنند).

۴ – مشکلات موجود را بگویید و درباره شان نظرخواهی کنید. مسائل را طوری بیان کنید که نظرات فرزندان تان به سمت نظری که خودتان دارید سوق داده شود‌. مثلا درباره ساعت خواب شب به جای آن که بگویید بچه ها باید ساعت ۱۰/۳۰ شب بخوابند، می توانید این طور بگویید: من جایی خواندم که کودکی به سن تو باید هر شب ۸ ساعت خواب کامل داشته باشد و الا مغزش نمی تواند در مدرسه کارایی لازم داشته باشد، پوست اش نیز در مرور زمان طراوت خود را از دست می دهد و … حالا که مجبوری هر صبح ساعت ۶/۳۰ بیدار و برای رفتن به مدرسه آماده شوی، به نظرت چه ساعتی باید در رختخوابت باشی؟ اینجاست که خود او محاسبه می کند و می گوید ۱۰/۳۰ شب و شما مجدداّ آنچه او حساب کرده را محاسبه و تایید می کنید. سپس از بقیه نیز تایید و تصویب می گیرید.

۵ – پیشنهادات فرزندان تان را خوب گوش کنید و خط بدهید. پیشنهادات آنها را سریع رد نکنید بلکه بکوشید با اصلاحات لازم به سمت و سویی که به نفع شان است هدایت کنید. طوری نباشد که آنها فکر کنند تمام طرح ها و لوایح شان در پارلمان رد می شود. آنها باید احساس کنند دستاوردی در پارلمان داشته اند.

از پیشنهادات خوب آنها استقبال کنید و خودتان اولین کسی باشید که به آن رای می دهد.

۶ – اجازه دهید فرزندان تان پیشنهادهای شما را نقد کنند. با آنها مستدل و محترمانه حرف بزنید، هر چه باشد آنان عضو پارلمان هستند. این جلسات، علاوه بر قانونگذاری، محلی برای ابراز وجود، تمرین سخن و استدلال و حتی “نه” گفتن هستند.

* بیشتر بخوانید:
روش های علمی و ساده برای تثبیت رفتارهای خوب فرزندان

۷ – قانون بدون ضمانت اجرا، فایده چندانی ندارد. برای تخطی از قوانین، تنبیه هایی را نیز تصویب کنید. تنبیه ها نباید جنبه خشونت بار یا تحقیرآمیز داشته باشند بلکه باید در قالب کسر از امتیازات تعریف شوند. مثلا اگر یک شب دیر بخوابی یا اتاقت نامنظم باشد، یک جلسه از رفتن به استخر محروم می شوی یا یک روز پول توجیبی نمی گیری یا یک بار از دیدن برنامه تلویزیونی ات محروم می شوی.

۸ – تعداد مصوبات کم باشد به طوری که هر کسی بتواند وظایف خود را به خاطر بسپارد. در جلسات بعدی می توانید مصوبات دیگری داشته باشید.

۹ – مصوبات را به صورتی واضح و با توضیحات کافی، مکتوب کنید و در نهایت هم پیمان شوید که همه تان ملزم به اجرایش خواهید بود. مصوبات را همه اعضای پارلمان امضا کنند.

۱۰ – کاغذ مصوبات را در جایی که هر روز همه ببینند نصب کنید.

۱۱ – در پارلمان خانواده، برای هر کدام از فرزندان، جایگاهی تعریف کنید، مثل دبیر پارلمان – که نوشتن مصوبات کار اوست – یا معاون پارلمان و … ؛ اینگونه به فرزندان تان، مخصوصاً کوچکترها شخصیت می دهید و نوعی بازی را با آنها رقم می زنید که برایشان لذت بخش است.

۱۲ – خودتان بیش از بقیه ملزم به رعایت قوانین باشید، شما الگوی عملی فرزندان تان هستید. اگر قانون را نقض کنید، به آنها چراغ سبز قانون شکنی نشان داده اید.

۱۳ – مشترکاً بر حسن اجرای قوانین نظارت کنید و تنبیهات لازم را انجام دهید. بی قانونی، بهتر از رها کردن مصوبات است.

۱۴ – هر از گاهی جلسات پارلمان را برای بررسی نحوه اجرای قوانین، اصلاح نواقص، تشویق بهترین عاملان به قانون و تصویب قوانین جدید برگزار کنید، با همان شکل و تشریفات و کیک جلسه اول.

بعد از اجرای جدی این ۱۴ اصل خواهید دید که خانواده بهتری هستید.