تاملی در باب سرانه مطالعه

چه کسانی چرا نمی‌خوانند؟
خبرتبریز:موضوع مطالعه عمومی و سنجش سرانه مطالعه همواره یکی از دغدغه‌های جوامع مختلف بوده و هست. پژوهش‌ها و ارزیابی‌های متعددی در باب سرانه مطالعه از سوی افراد و دستگاه های مختلف در سطح دنیا همواره در حال انجام است.
انتظاری که به عنوان مخاطب از خروجی این آمارها می‌رود، این است که این موضوع آسیب‌شناسی شده و راهکار مناسبی در جهت رفع این شکاف و تشویق عامه مردم به مطالعه و یادگیری و ارتقای آگاهی های عمومی ارائه شود.
نکته‌ای که باید در این میان مدنظر قرارداد، این است که که انگیزه ها و علت عدم مطالعه (عمومی) افراد جامعه با یکدیگر متفاوت و گاه دارای اختلاف بنیادین نیز هست اما آنچه در برایند نظرسنجی‌ها و قوم‌نگاری‌ها اتفاق می‌افتد، همه در زیر یک عنوان واحد سرانه مطالعه مطرح می‌شود واز این‌رو، تلاش‌هایی که برای رفع این شکاف انجام می‌شود معمولاً نفوذپذیری و اثرگذاری پایین‌تری دارند.
از جمله علل این اختلاف نظر در رابطه با کتاب نخواندن، سبک زندگی، ویژگی‌های شخصیتی، زمینه‎های روان‌شناختی و سطح آگاهی‌های زمینه‌ای یک فرد است. از این رو، برای گروه‌های مختلف افراد با سطح مطالعه پایین، باید تحلیل‌ها ودر نتیجه ارائه راهکارهای متفاوتی اتخاذ کرد.
دلیل فردی که بدلیل گرانی کتاب و عدم توان خرید آن و یا عدم امکان دسترسی به کتابخانه عمومی (به لحاظ محدودیت زمانی و …) سطح مطالعه پایینی دارد، با دلیل فرد متمول کتاب‌خوان که به سختی می تواند کتاب مورد علاقه‌ و مطلوبی برای خود بیابد، متفاوت است و باید راهکار متفاوتی برای این دو گروه در نظر گرفته شود. این که صرفاً با یک روش رایج برای همگان بتوانیم در ارتقای مطالعه نتیجه بگیریم، ممکن است زمان رسیدن به وضعیت مطلوب را بسیار طولانی تر نماید.

از زوایه نگاهی دیگر، افراد به نسبت ویژگی های شخصیتی خود، روش مطالعه و رفع نیاز منحصر به فرد خود را دارند و موانع مطالعه نیز برای آن‌ها متفاوت خواهد بود لذا لازم است به سبت ویژگی های فردی و نیازهای هر فرد، شیوه ای خاص در جهت علاقمند کردن وی به مطالعه اتخاذ کرد.
در یادداشت های بعدی، به سبک مطالعه و یادگیری هر فرد مبتنی بر ویژگی های شخصیتی و ارائه راهکار پیشنهادی برای ارتقای مطالعه در بین افراد در گروه های مختلف خواهم پرداخت.
دکتر: مهدی درم نثاری