تولد نارس خبرنگاری جنگ

خبرنگاری در جنگ
خبرتبریز:رسانه در مواقع بحرانی و غیربحرانی به صورت شبانه روزی در هر لحظه درحال فعالیت است اما در مواقع بحرانی و جنگ، نیازمند تخصص و برنامه ریزی‌هایی بوده که تا امروز جدی گرفته نشده است.

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، جنگ ۱۲ روزه برای تمام ارکان و اقشار کشور از امدادگران و نیروهای مسلح تا شاغلان ادارات مختلف، رسانه، بانوان، کودکان و همه تجربه و درس‌های بزرگی به دنبال داشت و نقاط قوت و ضعف را تا حدود زیادی در بخش های مختلف و به خصوص رسانه که مورد این بحث است، نشان داد.

در این بین، رسانه‌های محلی و سراسری کشورمان از ابتدای جنگ تا زمان آتش بس و حتی پس از آن، پای کار جنگ فرهنگی و رسانه‌ای با دشمن بوده و به نوعی چارچوب کاری به طور خودجوش در رسانه‌ها و خبرنگاران شکل گرفت.

اتحاد در اطلاع رسانی‌ها و خبررسانی اخبار موثق و به هنگام به مردم، انتشار صحبت‌های مسئولان در رابطه با شفاف سازی ابعاد جنگ و خنثی سازی دروغ‌ها و شایعاتی که از سوی برخی افراد سودجو، خائن یا رسانه‌های معاند منتشر شده بود، از جمله فعالیت‌های غرورآفرین رسانه‌ها در این دوران است، البته آسیب شناسی اطلاع رسانی رسانه ها در جنگ ۱۲ روزه و اکنون در دوران آتش بس یک ضرورت بسیار مهم است.

هرچند هیچ کاری بدون عیب و نقصی انجام نمی‌گیرد و در بین فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران نیز به دلیل پیشی گرفتن سرعت انتشار خبر بر صحت آن یا برخی گمانه زنی‌های رسانه ای و حتی ناشی گری‌ها و هیجانات، اشتباهاتی رخ داد که گاه به دستاویزی برای دشمنان یا نگرانی افکار عمومی را موجب می شود.

امروز که در شرایط آتش بس به سر می‌بریم و فرصتی برای آسیب شناسی و بازگویی نقاط قوت و ضعف روزهای جنگ فراهم شده است، می‌توان به جرات گفت که حلقه گمشده رسانه‌ها در عصر بحران و جنگ، نبود چارچوب استاندارد اطلاع رسانی از یک طرف و کمبود «خبرنگاران بحران و جنگ» است و اینکه یک خبرنگار و رسانه چه وظایفی در شرایط بحران و جنگ بر عهده دارد.

ایران در طول دهه‌های مختلف با انواع بحران طبیعی و غیرطبیعی روبه رو شده و خواهد شد بنابراین فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران در شرایط بحرانی، یک اصل به شمار می‌رود که متاسفانه تا امروز چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

آذربایجان شرقی و تبریز به دلیل شرایط جغرافیایی در نقطه بحران‌های مختلف طبیعی و غیرطبیعی قرار گرفته و هر ساله با شرایط سختی رو به رو می‌شود که رسالت خبرنگاران را اکنون در شرایط آتش بس و در دوره جنگ ۱۲ روزه بیش از پیش خطیرتر می‌کند.

تجربه در دوران‌ بحران‌ های مختلف نشان می‌دهد که انتشار آمارهای ضدونقیض، خبرهای منتشره همراه با نقص اطلاعات اصلی، انتشار دیرهنگام خبر، انتشار زودهنگام خبر( مثل دامن زدن به خبرهای غیر موثق و شایعه)، انتشار اخبار با اطلاعات غیرضرور که ممکن است مشکل ساز شود، از جمله مشکلات فعالیت خبرنگاری بحران به شمار می‌رود که نیازمند به برنامه ریزی و آسیب شناسی برای رفع مشکلات موجود است.

آموزش خبرنگاری بحران، تخصصی است که باید جدی گرفته شود و سر فرصت از اندک اساتید این حوزه در سطح کشور کمک گرفت و نباید فرصت ها را از دست داد.

البته کارگاه «خبرنگاری بحران» در تبریز ویژه آموزش های عمومی با حضور فعالان رسانه‌ای برگزار شد.

تولد نارس خبرنگاری جنگ
مهرداد خوشکار مقدم فعال رسانه ای
مشاهدات یک خبرنگار حاضر در میدان، منبع خبر است
مهرداد خوشکار مقدم، فعال رسانه‌ای در این کارگاه، اظهار کرد: مواجهه با بحران در عرصه روزنامه نگاری دارای چهار موج است که شامل ارائه اطلاعات در کمترین زمان، آگاهی بخشی، امیدبخشی و تلطیف بخشی و مطالبه گری برای اصلاح روندهای معیوب است.

وی افزود: باید هنگام ایجاد بحران، اتاق فکر و مدیریت روان تشکیل یابد و فعالیت رسانه‌ها بر اساس مطالبی که قابل انتشار به تایید این اتاق دارند، انجام گیرد و حتی اگر لازم باشد خبری با هماهنگی و توافق تمام رسانه‌ها منتشر شود، تا اذهان عمومی با انتشار اخبار ضدونقیض در رسانه‌ها تشویش نشود که این اصل در تمام رسانه‌ها و کشورهای دنیا دنبال می‌شود.

وی، حضور در میدان، آمادگی بدنی مناسب، آمادگی روانی، داشتن مختصات محل جغرافیایی، داشتن اطلاعات فنی، همه فن حریف بودن (مهارت خبرنویسی، ویدیوگرفتن، عکس گرفتن)، داشتن ابزار مناسب، استفاده از تجربه دیگران، داشتن شماره تلفن مسئولان و قدرت روایتگری و جزئی نگری را از جمله وظایف خبرنگاری در بحران عنوان کرد.

خوشکار مقدم با بیان اینکه مشاهدات یک خبرنگار حاضر در میدان، منبع خبر است، گفت: خبرنگاری بحران، فارغ از استانداردهای خبرنگاری معمول بوده و چیزی به نام «نگذاشتند»، «جوهر خودکارم تمام شد» و سایر بهانه‌ها در این عالم وجود ندارد و گمانه زنی نیز اشتباه است.

وی، عدم انتشار خبر خودسرانه و در نظر گرفتن امنیت روانی جامعه و پرهیز از شوک دادن به جامعه را از جمله پروتکل‌های خبرنویسی در بحران عنوان کرد.

تولد نارس خبرنگاری جنگ
غلامرضا سیفی فعال فرهنگی و رسانه ای
مدیریت افکار عمومی در دوران جنگ به اندازه نیروهای نظامی و تسلیحات جنگی اهمیت دارد
غلامرضا سیفی فعال فرهنگی و رسانه ای نیز اظهار کرد: شرط تاثیرگذاری در فعالیت خبرنگاری بحران، یافتن موقعیت خود در میدان جنگ است و باید احساس پذیرش مسئولیت اجتماعی در خبرنگار وجود داشته است.

وی با بیان اینکه جنگ ترکیبی و رسانه‌ای بدون وقفه در حال انجام است، افزود: مدیریت افکار عمومی در دوران جنگ به اندازه نیروهای نظامی و تسلیحات جنگی اهمیت دارد.

وی ادامه داد: دشمن در جنگ ۱۲ روزه به دنبال ایجاد ناآرامی‌های داخلی برای دستیابی به نتیجه دلخواه خود بود ولی انسجام اجتماعی شکل گرفته در کشورمان، مانع از این هدف دشمن شد که البته رسانه‌های داخلی در پرداخت جانانه به این موضوع کم کاری کردند.

سیفی گفت: فارغ از محل اصابت‌ها، خبرنگاران می‌توانستند به ابعاد دیگر جنگ تمرکز بیشتری داشته باشند و در این راستا یادگیری تکنیک‌های اقناع، کوچک نمایی و بزرگنمایی اهمیت بالایی دارد.

وی خاطرنشان کرد: جنگ، میدان درگیری مهارت و دانش است و نباید هیجانی رفتار کرد زیرا که پیروزی و شکست جامعه به دست خبرنگاران تصویرسازی می‌شود.

تولد نارس خبرنگاری جنگ

محسن هادی، مستندساز نیز اظهار کرد: امروز ما نباید دنبال یافتن ویژگی‌های خبرنگار در بحران باشیم زیرا که بحران جنگ، در خانه همه ما را زده است و انتخابی نداریم و هرکسی که یک تلفن همراه در دست دارد به روایتگری مشغول است.

یک خبرنگار باید آنقدر به شرایط موجود در بحران و جنگ اشرافیت داشته باشد که با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی موجود، بداند هر خبر در هر لحظه قابل انتشار نیست.
وی با تاکید بر اینکه خبرنگاری بدون روایتگری، معنا ندارد، افزود: یک خبرنگار باید آنقدر به شرایط موجود در بحران و جنگ اشرافیت داشته باشد که با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی موجود، بداند هر خبر در هر لحظه قابل انتشار نیست.

وی ادامه داد: من نمی‌گویم که یک خبرنگار دروغ بگوید و حتی به شدت نقد می‌کنم که باید با هماهنگی اتاق فکر، اخبارش را منتشر کند ولی مهم این است که یک خبرنگار به درک از شرایط برسد و قبول کند که در یک جنگ، طرف کدام کشور است.

هادی خاطرنشان کرد: جنگ، تمام شرایط را تغییر می‌دهد و بحث جان انسان‌ها مطرح است «وسط بازی و بی طرفی» در جنگ وجود ندارد و هر کس باید انتخاب کند و ابتدا با خود شفاف باشد که طرف کدام کشور است و اخباری که منتشر می‌کند نیز با در نظر گرفتن شرایط مردم آن کشور باشد.

وی افزود: خبر یک خبرنگار در شرایط جنگی می‌تواند امید یا ناامیدی به جامعه دهد و حتی منبع اطلاعاتی برای دشمن یا باعث گیج شدن او باشد اما فراتر از این موارد، وظیفه یک خبرنگار، روایت است.

وی اظهار کرد: ملت‌ها با روایت و داستان پا برجا می‌مانند و این موضوع در تاریخ گذشته نشان داده شده است و حتی دلیل در اذهان ماندن اتفاقات غزه نیز به بحث روایتگری انسان‌های روشنفکر این خطه از سال‌های دور تا امروز برمی‌گردد زیرا که جنگی مشابه غزه در سودان نیز در حال وقوع است ولی چند درصد از مردم دنیا از آن باخبر هستند؟

این مستندساز گفت: ما امروز برای ماندن در تاریخ نیازمند روایتگری هستیم. مهم نیست که ملت ما قوی یا ضعیف است بلکه روایت اتفاقات آن باعث ماندگاری می‌شود. البته روایت نه برای یک گروه خاص خودمانی بلکه برای تمامی مردم و سلایق و گروه‌های مختلف باید باشد.

به گزارش ایرنا، بامداد روز جمعه ۲۳ خردادماه، با آغاز حمله تروریستی رژیم صهیونیستی به تهران و تعدادی از شهرهای ایران، شماری از فرماندهان نظامی، دانشمندان و مردم غیرنظامی به شهادت رسیدند.

ایالات متحده آمریکا بامداد روز یکشنبه (یکم تیرماه) با تجاوز به سه سایت هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان، به جنگ نتانیاهو علیه ایران پیوست، در پی این اقدام، سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه با صدور پیامی تاکید کرد: بر اساس منشور سازمان ملل متحد و مفاد آن که اجازه پاسخ مشروع در چارچوب دفاع از خود را می‌دهد، ایران تمامی گزینه‌ها را برای دفاع از حاکمیت، منافع و مردم خود محفوظ می‌دارد.

در پی عملیات موفق و غرورآفرین بشارت فتح در بامداد سه شنبه سوم تیرماه، رژیم جنایتکار صهیونیستی پس از ۱۱ روز حمله وحشیانه به کشورمان، تسلیم و مجبور به پذیرش آتش بس شد.