به گزارش خبر تبریز به نقل از مهر، جنگل‌های سرسبز و کم نظیر منطقه ارسباران در شمال خطه آذربایجان شرقی با آب و هوای دلپذیر این روزها میزبان مسافران تابستانی از سراسر کشور است، از تبریز تا شهرستان کلیبر ۱۷۴ کیلومتر یعنی حدود ۲ تا ۳ ساعت راه است که بعد از رسیدن به کلیبر حدود ۱ تا ۲ ساعت دیگر باید بروید تا به آینالو و دره زیبای مکیدی برسید.

ارسباران یا قره داغ، ناحیه کوهستانی وسیعی است در شمال استان آذربایجان شرقی، که از شمال کوه قوشا داغ در جنوب اهر تا رود ارس گسترده شده است، در سال ۱۹۷۶، یونسکو بیش از ۷۲ هزار هکتار از اراضی منطقه، را به عنوان «ذخیره گاه زیست کره» ثبت کرد.

متخصصان حوزه گردشگری و محیط‌زیست، کلیبر و جنگل‌های ارسباران را یک «شمال کوچک» در آذربایجان شرقی معرفی کرده‌اند.

رشد ۹۰۰ درصدی زیرساخت‌های گردشگری آذربایجان شرقی

خانه‌های بوم گردی و هتل روستایی در ارسباران خستگی را از تن مسافران بیرون می‌کند، دومین هتل روستایی کشور با دارا بودن ۲۰ اتاق ۲ تخته، ۳ تخته و ۴ تخته در کل تابستان پذیرایی مسافران است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با اشاره به وجود ۵۲ روستای هدف گردشگری در استان تصریح کرد: آذربایجان شرقی با دارا بودن منابع طبیعی، اماکن تاریخی و گردشگری قطب گردشگری کشور به شمار می‌رود.

مرتضی آبدار با اشاره به اینکه در فصول مختلف سال پذیرای گردشگران زیادی از داخل و خارج کشور است، ادامه داد: ایجاد زیرساخت‌ها در راستای جذب گردشگر در روستاهای هدف گردشگری اولویت ما در این سال‌هاست.

وی بوم گردی را موجب ارزآوری و رشد اقتصادی دانست و خاطرنشان کرد: زیرساخت‌های گردشگری اعم از امکانات اقامتی، تفریحی و مجتمع‌های بین‌راهی در استان ۹۰۰ درصد رشد داشته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی اشتغال‌زایی در روستاهای هدف و جلوگیری از مهاجرت بی‌رویه روستاییان به شهرها را از اهداف عمده توسعه بوم گردی برشمرد.

زندگی بیش از ۳۰۰ تنوع جانوری در ارسباران

این جنگل‌ها بازمانده جنگل‌های میلیون ساله هیرکانی هستند که از دوره سوم زمین شناسی باقی مانده‌اند، تنوع حیات وحش این منطقه آنقدر بالاست که به آن «موزه حیات وحش ایران» لقب داده اند.

رئیس اداره حفاظ محیط زیست شهرستان کلیبر، در این باره ابراز داشت: قسمتی از جنگل‌های ارسباران شامل مناطق حفاظت شده دیزمار، ارسباران و پارک ملی ارسباران است که گونه‌های شاخصی مانند بز، مارال و خرس قهوه‌ای در آن دیده می‌شود.

عبدالرضا کلانتری با اشاره به تنوع بالای جانوری در این جنگل‌ها گفت: ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، ۵ گونه دوزیست، ۴۸ گونه پستاندار و ۲۲ گونه ماهی در این جنگل زندگی می‌کنند.

وی همچنین بز، گراز، خرس قهوه‌ای، سیاه‌گوش و پلنگ، خوک وحشی، روباه و گرگ را از پستانداران این جنگل برشمرد.

ثبت ۱۶ اثر ملی در منطقه ارسباران

جنگل‌های ارسباران در محدوده ۵۵۸ هزار هکتاری واقع شده و از شمال به رودخانه ارس، از شرق به رودخانه دره رود، از جنوب به شهرستان هریس و از غرب به شهرستان‌های جلفا و مرند محدود می‌شود.

رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان کلیبر نیز  گفت: در داخل منطقه حفاظت شده ارسباران در حال حاضر ۱۶ اثر ملی ثبت شده داریم که شامل قلعه‌های تاریخی، پل‌های تاریخی و درختان کهنسال هستند.

کیومرث کریمی ابراز داشت: کلیساهای منطقه ارسباران نزدیک به ۱۰۰ سال قدمت دارند که جزو جاذبه‌های تاریخی منطقه محسوب می‌شوند و از مهمترین آنها می‌توان به کلیسای آینالو، کلیسای وینق و کلیسای ناپشته اشاره کرد.

وی با اشاره به اینکه گورستان‌های تاریخی متعددی در ارسباران وجود دارد که برخی از آنها دارای شواهدی مربوط به سده‌های پیش از میلاد هستند، اظهار داشت: گورستان وینق، گورستان داش باشی، گورستان تازه کند و گورستان آینالو از مهمترین این گورستان‌های تاریخی هستند.

رئیس میراث فرهنگی کلیبر با بیان اینکه قلعه‌های منطقه ارسباران از مصالح بوم آور ساخته شده که به نوعی بر جاذبه‌های منطقه ارسباران افزوده است، تاکید کرد: قلعه آغی، قلعه تاتار، قلعه تومانیانس آینالو، قلعه تومانیانس وینق، قلعه قره قوچ، قلعه قله دره سی وینق، قلعه ابریق و قلعه مکیدی از مهمترین قلعه‌های منطقه حفاظت شده ارسباران به شمار می‌روند.

کریمی همچنین غار وایقان کلیبر را از لحاظ کاوش‌های باستان شناسی و هم از لحاظ طبیعی و غارشناسی دارای اهمیت ویژه ای دانست.

به گفته رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کلیبر، یخچال طبیعی ما بین روستاهای گندم نان و شیخ حسینلو، درخت کهنسال بلوط در روستای چریق و درختان چنار کهنسال در روستاهای شاه حیدر، مکیدی و طوعلی سفلی از دیگر جاذبه‌های بیشمار منطقه حفاظت شده ارسباران محسوب می‌شوند.

از زغال اخته تا طعم ترش قره قوروت ها

ارسباران در بین مردم به قره داغ و قره جه داغ مشهور است و این اسم را به خاطر فراوانی کوه‌های این ناحیه به آن داده اند، وسعت جنگل‌های ارسباران بیش از چیزی است که اکنون می‌بینیم اما به دلیل تخریب جنگل‌ها، این منطقه تنها به سه شهر کلیبر، ورزقان و اهر محدود شده است.

در کنار تنوع جانوری، تنوع گیاهی این منطقه هم کم نیست، به گونه‌ای که ۱۵ درصد از گونه‌های گیاهی ایران مختص این ناحیه است، بلوط، کیکم، سماق، زرشک، انار وحشی، سیب وحشی، گلابی وحشی و بوته‌های تمشک و زغال‌اخته و در کل هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی و قارچی در این ناحیه وجود دارد.

خردادماه که به کلیبر بروید زغال اخته ها رسیده‌اند و اواسط تابستان را اگر برای سفر انتخاب کنید، می‌توانید طعم ترش قره قوروت ها را بچشید، انتخاب با شماست، در هر صورت، در روزهای داغ تابستان سری به منطقه ارسباران بزنید تا کمی از هوای خنک اینجا را نفس بکشید.

گزارش از بیت اله احمدی