به گزارش خبر تبریز، از جمله  آداب و سنت‌های عزاداری در شهر تبریز میهمان‌ رفتن هیئات‌ عزاداری به محلات یکدیگر است. شهر تبریز به واسطه داشتن محله‌های تاریخی و کثرت هیئات‌ عزاداری، دارای سنت‌هایی است که پیوند بین دسته‌های مختلف عزاداری را مستحکم کند.

 هر محله کهن از شهر تبریز دارای سه دسته عزاداری سنتی «عرب»،  «عجم» و «زنجیرزن» است. در کنار این هیئات‌ تاریخی، محله‌های جدید نیز دارای دسته‌ها و هیئات‌ هستند.

در دوره معاصر برخی هیئات‌ تبریزی، محله‌محور نیستند و بیشتر حاصل همنشینی افرادی با سلایق و اندیشه‌های همسو هستند. به این ترتیب تعداد کثیری از هیئات‌ در شهر تبریز فعالیت می‌کنند که تعامل دوستانه و سالم بین آنها اهمیت قابل توجهی دارد.

یکی از آئین‌هایی که توانسته ارتباط بین هیئات و دستجات حسینی را بهتر مدیریت کند؛  «آئین میهمانی» است. این آئین اغلب در دو بخش، قبل از عاشورا و بعد از عاشورا برگزار می‌شود.

در دهه اول محرم، دسته‌های «شاخسِی» به عزاداری خیابانی می‌پردازند‌ و می‌توان گفت، «شاخسِی‌ها» وجه غالب عزاداری‌ها هستند. این آئین توسط دسته‌های شاخسِی برگزار می‌شود. در این میان، ممکن است یکی از دسته‌های شاخسِی، به طور اتفاقی یا با هماهنگی قبلی به سمت یکی دیگر از دسته‌ها حرکت کنند.

 در این حرکت دسته‌جمعی اغلب شعرهایی به صورت جمعی خوانده می‌شود. تاکید این اشعار بر یگانگی و وحدت عزاداران حسینی است. دسته میزبان با دیدن عزاداران میهمان، شرط میزبانی را به جا آورده و می‌خوانند:

 «ای حسین نوکرلری! بیزدن سلام اولسون سیزه»

این سنت بعد از عاشورا با محوریت هیئات‌ مذهبی ادامه پیدا می‌کند. هیئات‌ هر شب جمعه به محله‌های دیگر، مهمان می‌روند. هیات میهمان ابتدا در مقابل در ورودی خانه، حسینیه یا مسجد میزبان می‌ایستند و با خواندن اشعاری به میزبان عرض ادب می‌کنند.

میزبان نیز در پایان مراسم و هنگام بدرقه با خواندن این ابیات از حضور میهمانان قدردانی می‌کند:

«چوخ اوزاق یولدان گلیب سیز سرفراز اتیز بیزی
ای حسین نوکرلری آلاها تاپشیردوخ سیزی»

اهمیت این سنت در ایجاد اتحاد بین هیئات‌ و محلات مختلف است. این آئین می‌تواند اختلافات احتمالی بین هیئات‌ و دسته‌های مختلف را به حداقل برساند و اگر احیاناً کدورتی بین شاخسِی‌ها و هیئات‌ وجود داشته باشد با این رسم رفع و رجوع می‌شود.

گوشزد کردن اهمیت رعایت حق میهمان و میزبان از دیگر آموزه‌های این رسم قدیمی است.

سنت میهمانی، به عزاداران حسینی یادآوری می‌کند که هرکدام با هر تعداد و در هر محله زیر سایه پرچم واحدی هستند و هدف مشترکی دارند که همان اعتلای نام و ادامه دادن راه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) است.

نگارنده: لیلا حسین نیا