خبر تبریز به نقل از مهر، زنجان، در حالی موفق شد، عنوان شهر جهانی ملیله را کسب کند، که به عنوان خاستگاه اولیه هنر ملیله کاری با قدمت و پیشینه تاریخی چند هزار ساله، هنوز نام خود را در میان بهترین های این صنعت دستی حفظ کرده است و می رود تا اقتدار و شکوه هنر ملیله زنجان را به رخ مدعیان دروغین این هنر بکشد و هنر واقعی ملیله را به ایران و جهان نشان دهد.

ملیله سازی که در هزاره اول هجری قمری”بعنوان هنر دستی بومی زنجان فقط در این شهر معمول بود در زمان حکومت رضاخان با مهاجرت تعدادی از هنرمندان این شهر به تهران و اصفهان، در آن شهرها نیز رواج یافت.

سینی، سرویس های چای و شربت خوری، جعبه جواهرات، گلدان، شمعدان، رویی دسته چاقو، قاب عکس و انواع زیورآلات عمده ترین دست مایه هنرمندان زنجانی در سال های دور بوده و به مرور زمان بر تنوع این دست سازهای زیبا و بسیار ظریف افزوده می شود.

تارهای نازک نقره، با ظرافت و زیبای خاص جلوه ای باشکوه از هنر و خلاقیت هنرمند زنجانی را روایت می کند

تارهای نازک نقره، با ظرافت و زیبای خاص جلوه ای باشکوه از هنر و خلاقیت هنرمند زنجانی را روایت می کند که با چیده شدن در کنار هم اثری زیبا و ماندگار را خلق می کنند که بنام ملیله زنجان، هر بیننده ای را به تحسین وا می دارد و اثبات لیاقت شهر زنجان به نام شهر جهانی ملیله است.

در صنعت ملیله کاری، استاد کار پس از ذوب شمش، آن را از قالب مخصوص عبور داده و مفتول هایی به قطر یک سانتی متر تهیه می کند که این مفتول ها نیز با ادامه عملیات دستی، به سیم های نقره ای با قطر یک میلیمتر تبدیل و آماده ملیله سازی می شود.

یکی از صنایع دستی بسیار ارزشمند، ظریف و هنرمندانه زنجانیان، صنعت ملیله کاری است که با ظرافتی بسیار پیچیده و زیبا تارها و رشته های نقره را کنار هم قرار داده و طرحی ماندگار برای ساخت ظرفی زیبا و مجلل رقم زده است.

ملیله در اعصار مختلف از زنجان به نقاط دیگر کشور رفته است. ملیله زنجان به دلیل ظرافت و خلوص نقره ۹۹ درصدی که در آن استفاده می‌شود و به خاطر ریزنقش‌هایی که دارد، بی‌همتا است. برگ فرنگ نیز یک ریزنقش است که در صنایع‌دستی ملیله زنجان مورد استفاده قرار گرفته و این برگ فرنگ، مختص ملیله زنجان است.

این روزها ۲۰۰ هنرمند ملیله کار زنجانی در ۵۰ کارگاه مشغول فعالیت هستند تا هنر زیبای ملیله زنجان را به نمایش بگذارند.

ثبت جهانی ملیله، فرصتی برای جذب گردشگر است

سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان گفت: ثبت زنجان به عنوان شهر جهانی ملیله می‌تواند فرصت ارزشمندی برای جذب گردشگر باشد.

امیر ارجمند با بیان اینکه زنجان یکی از شهرهای مستعد در حوزه صنایع‌دستی به‌شمار می‌رود، افزود: با توجه به اینکه ملیله زنجان یکی از رشته‌های اصیل صنایع‌دستی است، پروسه فعالیت در این صنعت کاملاً دستی انجام شده و هیچ‌گونه روند صنعتی روی آن اعمال نمی‌شود.

وی با یادآوری اینکه وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سال گذشته، زنجان را به عنوان شهر ملیله معرفی کرد و این در حالی اتفاق افتاد که یکی از رشته‌های اصیل صنایع‌دستی زنجان، همین ملیله بود، تصریح کرد: سازمان جهانی صنایع‌دستی که زیر نظر یونسکو فعالیت می‌کند، عنوان کرد که ارزیابان منطقه آسیا و اقیانوسیه برای انجام این ارزیابی‌ها سفری به ایران خواهند داشت و با توجه به شاخص‌هایی که در مورد صنایع‌دستی اصیل مطرح است، به همین خاطر ملیله زنجان این قابلیت را داشت که در سطح جهانی به عنوان یک برند معرفی شود.

این مسئول ادامه داد: با رایزنی‌هایی که وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و نیز نماینده عالی دولت در استان زنجان انجام دادند، بنا شد در صورت حضور ارزیابان سازمان جهانی صنایع‌دستی در ایران، این سفر به استان زنجان نیز صورت گیرد و از ظرفیت‌های حوزه ملیله در زنجان بازدید به عمل آورند تا به واسطه چک‌لیست‌هایی که ارزیابان در اختیار داشتند، بتوانیم صنایع‌دستی زنجان را در میادین جهانی و عرصه‌های بین‌المللی مطرح کنیم.

همه ظرفیت‌های ملیله زنجان به ارزیابان سازمان جهانی صنایع‌دستی معرفی شد

ارجمند با یادآور اینکه اواخر آذرماه امسال بود که هیئت ارزیاب از سوی سازمان جهانی صنایع‌دستی که به ایران سفر کرده بودند، وارد استان زنجان شدند، اظهار کرد: در همین راستا ظرفیت‌های صنایع‌دستی زنجان در حوزه ملیله چه در بحث اصالت، چه در بحث آموزش و چه در خصوص مراکز آموزشی، عرضه و فروش در بافت سنتی همچون بازار و در سایر مراکز عرضه این صنعت اصیل و در کل همه ظرفیت‌های ملیله زنجان به ارزیابان سازمان جهانی صنایع‌دستی معرفی شد.

یکی از برنامه‌های اصلی استان، آموزش  دقیق صنایع‌دستی ملیله بوده و به طور کل آموزش دقیق یکی از رویکردهای اصلی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استسرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان با بیان اینکه یکی از برنامه‌های اصلی استان، آموزش پروسه دقیق صنایع‌دستی ملیله بوده و به طور کل آموزش دقیق را باید یکی از رویکردهای اصلی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دانست، بیان کرد: عرضه صنایع‌دستی ملیله در بازارهای جهانی را باید یکی دیگر از برنامه‌های این اداره‌کل برشمرد. همچنین بحث معرفی، تبلیغات و بازاریابی، سومین رویکرد اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان به‌شمار می‌رود.

ارجمند تصریح کرد: بعد از ثبت جهانی ملیله، مهم‌ترین وظیفه ما معرفی این هنر اصیل به دنیا است و سازمان جهانی صنایع‌دستی نیز این انتظار را از ما در زمینه معرفی، بازاریابی، تبلیغات، آموزش و توسعه ساخت و به‌ویژه اصیل نگه داشتن این هنر دارد؛ چرا که ملیله را باید جزو صنایعی نامید که هیچ‌گاه نمی‌تواند از اصالت خود که همان هنر دست است، خارج شده و به صورت صنعتی تولید شود.

وی با اشاره به اینکه وقتی زنجان به عنوان شهر جهانی ملیله معرفی می‌شود، این ظرفیت را دارد که گردشگران خارجی را در استان پذیرا باشد، خاطرنشان کرد: به همین خاطر باید بازارچه‌های صنایع‌دستی را در استان تقویت کنیم و این می‌تواند بهترین فرصت برای تقویت حوزه گردشگری صنایع‌دستی باشد.

ثبت جهانی ملیله زنجان می‌تواند زمینه‌ای برای تربیت هنرجویان بیشتر در این عرصه فراهم کند

علیرضا لطفی رضایی یک ملیله‌کار باسابقه زنجانی که بیش از سه دهه در عرصه ملیله فعالیت می کند، گفت: معتقدیم ثبت جهانی ملیله زنجان به عنوان یک ظرفیت ارزشمند می‌تواند زمینه‌ای برای تربیت هنرجویان بیشتر در این عرصه فراهم کند. این در حالی است که مسئولان نیز باید در شرایط کنونی، زمینه‌ای فراهم کنند که فعالان این عرصه با انگیزه زیاد به فعالیت پرداخته و شاهد حضور استادکاران زیادی در این زمینه برای رونق بیش از پیش ملیله این شهر باشیم.

جهانی شدن زنجان در ملیله به این معنی نیست که در سایر کشورها و شهرها این هنر صنایع‌دستی تولید نمی‌شود، بلکه ملیله زنجان شاخص‌هایی دارد که آن را از سایرین متمایز کرده است

وی ادامه داد: جهانی شدن زنجان در ملیله به این معنی نیست که در سایر کشورها و شهرها این هنر صنایع‌دستی تولید نمی‌شود، بلکه ملیله زنجان شاخص‌هایی دارد که آن را از سایرین متمایز کرده است. هم در طراحی، هم در ظرافت و زیبایی و سایر موارد باعث شده است که زنجان به این عنوان شهره شود.

این هنرمند صنایع‌دستی با یادآوری اینکه وقتی قرار است زنجان را به عنوان شهر جهانی ملیله بشناسیم، باید کاری که در این عرصه ارائه می‌شود نیز جهانی و حرفه‌ای باشد، ادامه داد: این موضوع از آن جهت برای ما حائز اهمیت است که عرصه رقابت با این نام‌گذاری سخت‌تر شده و باید بیش از گذشته در این زمینه حضور پیدا کنیم. امروز باید به گونه‌ای در این حوزه فعالیت کنیم که جهانی بودن ملیله زنجان را بتوانیم با کارها و آثاری که تولید می‌کنیم، به جهانیان ثابت کنیم.

بازار امروز ملیله، قدرت خرید مردم را کاهش داده است

این ملیله‌کار باسابقه زنجانی گفت: شرایط امروز بازار ملیله زنجان به گونه‌ای است که نمی‌توان توقع داشت مردم استقبال چندانی از این هنر به عمل آورند.

وی افزود: مسئولان جدید میراث‌فرهنگی زنجان به مراتب کار سخت‌تری بر دوش دارند؛ چرا که امروز با تلاش مدیران قبلی این ثبت به انجام رسید و حال وظیفه مسئولان فعلی این اداره‌کل و سایر مسئولان استان است که بتوانند با اقدامات خود، این عنوان را برای زنجان حفظ کنند.

وی با تاکید بر اینکه امروز باید به دنبال کارهای ناب بوده و هیچ‌گاه خواهان صنایع‌دستی ارزان‌قیمت نباشیم، یادآور شد: دستگاه‌های اجرایی استان باید ویترین خود را به صنایع‌دستی ناب استان، از جمله ملیله که شهرت جهانی را به یدک می‌کشد، اختصاص دهند. امروز الگوهای ما باید با دستاوردهایی که در عرصه‌های جهانی به دست می‌آوریم تغییر پیدا کند، اگر زمانی چاقو و مس زنجان جایگاه ارزشمندی داشت، امروز نوبت به ملیله زنجان رسیده است که در صدر این هنر قرار گرفته و بیش از گذشته به آن بها داده شود.

لطفی‌رضایی با بیان اینکه اگر بخواهیم در عرصه ملیله، کارهایی که انجام می‌شود، بیشتر به چشم آمده و دیده شود، باید ابعاد کار را بزرگ‌تر در نظر بگیریم، تصریح کرد: این یعنی باید هزینه زیادی برای این صنعت پرداخت کنند و چه بسا هزینه‌ای که برای این کار می‌پردازند، به مراتب کمتر از ارزش و هنری است که برای آن صرف شده است و باید تلاش کنیم به سمتی حرکت کنیم که سبک‌های جدید را در این عرصه خلق کنیم.

یارانه دولتی برای خرید نقره به هنرمندان ملیله کار زنجانی اختصاص یابد

این فعال عرصه ملیله با اشاره به اینکه دیدگاه ما این است که شرایط امروز بازار، هنر ملیله را از بین برده و با افزایش هزینه‌های نقره، عملاً این صنعت با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد، ادامه داد: اگر مسئولان استان خواهان تداوم فعالیت در این عرصه و ماندگاری عنوان جهانی برای ملیله زنجان هستند باید تمهیداتی در این زمینه اتخاذ کنند که بی‌تردید یکی از اقدامات می‌تواند تخصیص یارانه برای نقره صنعت‌گران این عرصه باشد.

توان خرید نقره برای ملیله‌کاران زنجانی بسیار پایین آمده است و با افزایش قیمت نقره، بالطبع قیمت محصول نهایی نیز افزایش می‌یابد و تداوم این روند، نابودی ملیله را که امروز به جایگاه ارزشمندی دست یافته است، به دنبال خواهد داشتلطفی رضایی یادآور شد: امروز توان خرید نقره برای ملیله‌کاران زنجانی بسیار پایین آمده است و با افزایش قیمت نقره، بالطبع قیمت محصول نهایی نیز افزایش می‌یابد و این بدان معنی است که باید به دنبال مشتریان خاصی بگردیم و تداوم این روند، نابودی ملیله را که امروز به جایگاه ارزشمندی دست یافته است، به دنبال خواهد داشت.

لطفی‌رضایی در خصوص وجه تمایز ملیله زنجان با اصفهان، خاطرنشان کرد: اگر نام اصفهان با ملیله مطرح می‌شود به خاطر ارزش و بهایی است که مسئولان این استان به هنرمندان خود می‌دهند و زیرساخت‌های مطلوبی را برای رونق و توسعه این صنعت فراهم کرده‌اند تا بتوانند این هنر را در شهر خود حفظ کنند.

عیار نقره مصرفی در ملیله زنجان، با خلوص ۹۹ درصد معروف به عیار ۱۰۰ استفاده می شود و به لحاظ کیفیت ساخت، ملیله اصفهان دارای نقوش بزرگتر نسبت به ملیله زنجان است و غنای ریز نقوش، زیبایی و ظرافت کار آن با ملیله زنجان برابری نمی کند.

بی شک ثبت زنجان، به عنوان شهر جهانی ملیله، فرصتی ارزشمند و تاثیرگذار در زمینه توسعه صنعت هنر ملیله در استان و تاثیرگذاری آن در زمینه اقتصاد استان زنجان است، اگر در عمل بخواهیم توجه به توسعه صادرات غیر نفتی داشته باشیم، ملیله به عنوان یکی از صنایع دستی نقش مهمی در این زمینه دارد که می تواند در شرایط ناعادلانه تحریمی موجود، ارز آوری خوبی برای کشور داشته باشد.مهر