.– آناهیتا رحیمی: جامعه شناسان معتقد هستند که ریشه خشونت، ارثی و یا نژادی نیست، بلکه ریشه‌ای اجتماعی داشته و بسته به شرایط و اوضاع اجتماعی است. حال، آمارهایی که در استان صعودی است و مردم بر سر کوچک‌ترین مسائل، سر سه سوت یقه همدیگر را می‌گیرند و کار به خون و خون ریزی کشیده می‌شود.

عدم تفاهم بر سر پارک کردن خودرو، بروز تصادفات، تورم یا مشکلات اقتصادی، عدم رونق در کسب و کار و هر دلیل دیگری که مردم از همدیگر شاکی شده و تعداد مراجعین به مراجع قضائی را افزایش می‌دهد.

زمانی که آستانه تحمل مردم کاهش می‌باید و نزاع و درگیری، اولین راهی است که به ذهن طرفین می‌رسد، جلودار خشونت‌هایی در جامعه می‌شویم که تأثیرات آن به نسل‌های بعدی نیز خواهد رسید.

آسیبی اجتماعی که آرامش و آسایش را سلب می‌کند

به گفته روانشناس بالینی، نزاع و درگیری از جمله آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌آید که نظم حاکم بر جامعه را مختل، و آرامش و آسایش فکری بسیاری از خانواده‌ها را سلب می‌کند؛ چرا که با ایجاد فضایی از رعب و وحشت در جامعه، کینه و دشمنی‌ها را در بین افراد جامعه پخش می‌کند و نوعی دل آشوبی به وجود آورده و جامعه را با مخاطراتی روبرو می‌سازد.

نشأت گرفته از روابط ناسالم در بین مردم جامعه

مهدی صدقی ادامه داد: اساس این درگیری‌ها معمولاً از روابط ناسالم در بین مردم جامعه نشأت می‌گیرد که بنیان‌های یک جامعه را تهدید و مانع از پیشرفت و حال خوب آن جامعه می‌شود.

نزاع و درگیری از جمله آسیب‌های اجتماعی به شمار می‌آید که نظم حاکم بر جامعه را مختل، و آرامش و آسایش فکری بسیاری از خانواده‌ها را سلب می‌کند

وی به خبرنگار مهر گفت: متأسفانه امروزه در کشورها در طی چند سال اخیر، مشاهده می‌شود که تعداد آمارهای ارائه شده در خصوص پرونده‌های مربوط به نزاع و درگیری افزایش یافته است و می‌توان به نوعی نتیجه گیری کرد که افراد جامعه دیگر مثل گذشته صبور نبوده و آستانه تحمل‌شان پایین آمده است که این خود، نیاز به بحث جدی و عمیق دارد که چرا مردم همانند سابق، نمی‌توانند یا گاهی نمی‌خواهند دل رحم باشند.

کاهش رونق کسب و کار و گرفتاری‌های مردم

این روانشناس بالینی معتقد است که اگر این مسئله در جامعه استان ما بررسی شود؛ مشاهده می‌شود که مردم رفته رفته فشار زندگی روزمره‌شان افزایش یافته و با توجه به موقعیت منطقه که از لحاظ اقتصادی و زندگی شهری، در چند سال اخیر روند رو به افزایش داشته است.

وی بیان کرد: در حال حاضر و در شرایط بد اقتصادی یک‌باره زندگی بسیاری از مردم استان، دچار بحران شده است چرا که مثل سابق، رونق کسب و کار وجود نداشته و گرفتاری‌های مردم شهرها و روستاها بیشتر شده است که اکنون با توجه به شرایط فعلی جامعه بیرون زده و در خانواده‌ها اختلافات خانوادگی بالا گرفته است؛ چه افرادی که در خانواده، اسیر جر و بحث‌های ریز و درشت شده و چه افرادی که این اختلافات را به دنیای بیرون از خانه آورده و در جامعه فرافکنی می‌کنند.

تأثیرات منفی خشونت‌ها بر نسل‌های بعدی

وی توضیح داد: همه می‌دانیم که فشارهای اقتصادی، بر زندگی مردم تأثیر وحشتناکی داشته است اما نسل‌های بعدی نباید تاوان این روزهای سخت اقتصادی را بپردازند چرا که همین خشونت‌ها، قطعاً بر نسل‌های بعدی نیز تأثیر منفی گذاشته و تربیت فرزندان را دچار مشکل خواهد کرد.

صدقی افزود: همه ما انتظار داریم (یک انتظار یک جانبه) اما جای غم‌انگیز اینجاست که افزایش و مهارت‌های فردی و بین فردی، درک و همدلی، تولید برنامه‌های شاد نرمال، رعایت انصاف در تمام شغل‌ها و نزدیک شدن به امور معنوی که متأسفانه بسیاری از جوانان امروزی آن را بی منطق می‌خوانند اما زمانی که پای مسائل معنوی در زندگی باشد، انسان درک بهتری از زندگی خواهد داشت.

کمک مردم به همدیگر در کنترل خشونت

وی در ادامه توضیح داد: مردم استان ما یک امتیاز بسیار قوی دارند که شاید در کمتر جایی از کشور پیدا شود و آن، عقیده‌های مذهبی قوی در بین مردم است که متأسفانه با توجه به شرایط فعلی (شیوع ویروس کرونا) هیئت‌های مذهبی تعطیل شده است و مردم با یک ساعت دور هم جمع شدن می‌توانستند قدری بار معنوی گرفته و حتی قبل و بعد از این هیئت‌ها، با درد و دل کردن و محبت، کمی از فشار روانی‌شان کاسته می‌شد و اظهار همدلی در همین جمع‌ها کمک حال خوبی به شمار می‌رفت.

صدقی معتقد است که تمام مردم جامعه، باید با کمک حال هم بودن در کنترل هر چه بیشتر این مسائل، قدم پیش بگذارند بدین گونه که هر فردی در هر شغلی که است می‌تواند در حد توان خود، به مردم جامعه کمک کند حتی اگر این کمک، با دادن خنده و انرژی مثبت بالا همراه شود.

وی معتقد است، که باید با خود، روراست بود و یاد روزهایی افتاد که در حیاط خانه پدربزرگ دور هم جمع می‌شدیم که تنها میوه این دورهمی، یک هندوانه بود؛ بحث بر سر این نیست که خودمان را به بی خیالی بزنیم، نه! قطعاً این راه درستی نخواهد بود اما کاش همان دلخوشی‌ها را دوباره و با دوز کمتر در خانواده‌های خود تزریق کنیم و بدانیم که همه زندگی مادیات نیست. شرایط اقتصادی بر تمام خانواده‌ها چه ثروتمند و چه فقیر، تأثیر بدی داشته است پس در این میان کسی پیروز خواهد شد که از حال الان خود، بهترین استفاده را داشته باشد.

وی به خبرنگار مهر گفت: مردمی که تا دیروز هوای همدیگر را داشتند و همسایه‌ها نیز از حال خانه بغلی خود باخبر بودند حالا نگران این هستند که فردا را با چه گرفتاری روزمره خود شب کند و همین موضوع مانع از ابراز محبت و درک متقابل در جامعه گردیده است.

حرکت در زندگی ماشینی و پر هیاهو

صدقی در ادامه افزود: البته نباید تمام بحث این ماجرا را در مسائل اقتصادی خلاصه کرد و بهانه درگیری‌های فیزیکی و اجتماعی را در وضعیت نامناسب اقتصادی پیدا کرد که حرکت در مسیر زندگی ماشینی و پر از هیاهو، عایدی جز دغدغه‌های بیشتر نخواهد داشت؛ دغدغه‌های خانه بزرگ، ماشین بهتر و مدرسه عالی‌تر.

وی ادامه داد: بحث بر سر این نیست که مردم حق ندارند این‌ها را بخواهند یا زیاده طلب هستند؛ صحبت اینجاست که سبک زندگی بسیاری از مردم، با واژه سازگاری غریبه است و نمی‌توانند قبول کنند که آنچه که دارند به چه دلیلی با آنچه که می‌خواست فاصله گرفته است که این موضوع اکثراً در بین جوانان دیده می‌شود.

کم توقع بودن و درک متقابل و دید بهتر

جوانانی که آینده شغلی خوبی نداشته و یا اگر در شغلی مشغول به کار هستند، تضمین شغلی ندارند و بدتر آنکه در این بین جوانانی هم هستند که وقت خود را در کافه‌ها و خیابان‌ها می‌گذرانند و همین افراد، بیشتر از شرایط جامعه گلایه مند هستند.

وی در پایان بیان کرد: به امید روزهای اقتصادی و فرصت‌های شغلی بهتر برای جامعه تا قدری از فشارهای اقتصادی مردم کاسته شده تا بلکه افرادی روی خوش زندگی را ببینند که در این روزها قدرت خرید بسیاری از چیزها را که خرید آن برای برخی عادی است ندارند؛ اما حال خوش خانواده‌ها، درک متقابل، دید بهتر و کم توقعی هم شاید کمی حالمان را خوب کند.

افزایش مراجعین نزاع به پزشکی قانونی

در این میان، آمار ارائه شده از سوی اداره کل پزشکی قانونی استان، افزایش هفت صدم درصدی تعداد مراجعین نزاع در مقایسه با مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد.

آمار ارائه شده از سوی اداره کل پزشکی قانونی استان، افزایش هفت صدم درصدی تعداد مراجعین نزاع در مقایسه با مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد

۱۰ هزار و ۳۵۸ نفر در طی سه ماهه اول امسال به دلیل صدمات ناشی از نزاع به ادارات پزشکی قانونی استان آذربایجان شرقی مراجعه کرده‌اند که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل در حدود ۱۰ هزار و ۲۴۸ نفر بوده است.

از کل مراجعین نزاع در طی این مدت، ۲ هزار و ۵۲۷ نفر زن و ۷ هزار و ۸۳۱ نفر مرد بودند که به ترتیب حدود ۶ درصد کاهش و ۳/۵ درصد افزایش داشته است.

خشونت ریشه‌ای اجتماعی دارد

به گفته دکترای جامعه شناسی، خشونت ریشه‌ای نژادی، فکری و ارثی ندارد بلکه ریشه خشونت، اجتماعی است و بستگی به شرایط و اوضاع اجتماعی دارد.

مؤثر بودن شرایط اجتماعی بر بروز خشونت

امان اله قرایی مقدم افزود: فرهنگ، اقلیم و نحوه پرورش، از تئوری‌های مطرح شده در زمینه پرخاشگری و خشونت است که به نظرم گر چه بی تأثیر نیستند اما در حال حاضر، زمینه بروز خشونت، شرایط اجتماعی است.

خشونت ریشه‌ای نژادی، فکری و ارثی ندارد بلکه ریشه خشونت، اجتماعی است و بستگی به شرایط و اوضاع اجتماعی دارد

وی به استفاده از رنگ‌هایی که هر کدام مفهومی داشته و در بروز خشونت مؤثر هستند به خبرنگار مهر گفت: روان شناسان اجتماعی بر این باور هستند که زمینه بروز خشونت از دوران بارداری مادری که ناراحت است شکل می‌گیرد.

عوامل متعددی دخیل هستند

دکترای جامعه شناسی معتقد است که مسئله شادی، نشاط، رفع خشونت و پرخاشگری یک پدیده تام است که عوامل متعددی در آن دخالت دارند.

وی بیان کرد: با مطالعه جامعه شناسان دیگر، نحوه شیر دادن و شست و شوی بچه کودک نیز در خلق و خوی او مؤثر است.

قرایی مقدم توضیح داد: اکنون مسئله کسب درآمد و کسب پول خشونت زاست؛ مردم نسبت به یکدیگر بی تفاوت شده و همدیگر را درک نمی‌کنند.

افزایش ازدواج و کاهش طلاق

وی اضافه کرد: کاهش بیکاری، طلاق و افزایش یافتن ازدواج از جمله راهکارهایی است که می‌تواند در کاهش خشونت مؤثر واقع شود.

آمار بالای جرایم مرتبط با خشونت

به گفته سرپرست معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل آذربایجان شرقی، جرایم مرتبط با خشونت، آمار بالایی را در استان برای خود رقم زده است و تلاش بر این است تا با تعیین برنامه‌ها و مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط، میزان خشونت در جامعه کاهش یابد.

پیشگیری‌های همگانی، انتخابی و موردی

احمد موقری ادامه داد: محورهای پیشگیری‌های همگانی، انتخابی و موردی برای سند جامع پیشگیری از خشونت در استان طراحی شده است و تلاش بر این است تا با برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و اجتماعی، تاب‌آوری اجتماعی ارتقا یابد.

جرایم مرتبط با خشونت، آمار بالایی را در استان برای خود رقم زده است و تلاش بر این است تا با تعیین برنامه‌ها و مشارکت دستگاه‌های ذی‌ربط، میزان خشونت در جامعه کاهش یابد

وی معتقد است که درگیری خیابانی بر سر پارک خودروها، سبقت و بروز تصادفات، با اینکه جرایم سنگینی نیستند اما موجب بروز حوادث ناگوار می‌شوند.

تأثیرسند جامع پیشگیری در کاهش خشونت

موقری به آمار بالای استان در جرایمی همانند توهین و اهانت، تهدید و نزاع دسته جمعی در سال گذشته و سال جاری اشاره کرده و افزود: سند جامع پیشگیری از خشونت، نتایج زیان‌بار چنین پدیده‌هایی را کاهش خواهد داد که بیش از ۱۵ دستگاه برای اجرای آن موظف شده‌اند.

و اکنون خشمی که در بروز حوادث ناگوار نقش جدی دارد و خواسته و ناخواسته آمار مراجعین به مراجع قضائی را بالا می‌برد؛ به احتمال زیاد عواملی نظیر شرایط و اوضاع اجتماعی بر تشدید آن دامن می‌زند اما در اینجاست که می‌توان به این نتیجه رسید که مردم کم طاقت شده‌اند و سر کوچک‌ترین مسائل، راه را به بیراهه‌ها می‌کشانند.

در این میان جامعه شناسان و روان شناسان بر این باورند که اگر آمار طلاق و بیکاری کاهش یافته و از طرفی آمار ازدواج افزایش یابد و یا اینکه با افزایش مهارت‌های فردی و بین فردی، درک و همدلی و رعایت انصاف در تمام شغل‌ها، مردم جامعه می‌توانند به همدیگر نزدیک‌تر شده تا قدری از بار خشونت در جامعه کاسته شود.

مهر